“Treo đầu dê, bán thịt chó”

Luôn muốn con mình giỏi ngoại ngữ nên khi con bắt đầu lên 5 tuổi, chị Đặng Thị Toàn (36 tuổi, quê Nghi Lộc, Nghệ An) bắt đầu tìm kiếm các lớp dành cho trẻ nhỏ. Qua tìm hiểu trên mạng, chị Toàn bắt gặp một khóa học online của cô giáo L.N ở Đống Đa, Hà Nội. Theo quảng cáo, cô giáo này mở lớp cho trẻ ngay từ lứa tuổi mẫu giáo, cấp 1, cấp 2.

“Đằng nào cũng phải học nên tôi tìm cho con học lớp nào luyện thi IELTS thì học luôn vì thấy được nhắc đến rất nhiều trong các kỳ thi, xét tuyển” - chị Toàn chia sẻ.

Quảng cáo là vậy nhưng khi phụ huynh cần được tư vấn kỹ hơn mới vỡ lẽ chỉ là chiêu trò “treo đầu dê, bán thịt chó”. Phóng viên Lao Động trong vai một phụ huynh cần tìm lớp học cho con 5 tuổi theo địa chỉ trên, nhân viên tư vấn của lớp học này thừa nhận: “Học sinh mẫu giáo đôi khi tiếng Việt các con còn chưa sõi nên việc dạy tiếng Anh thì bao giờ cũng phải là song ngữ, giảng cho các con hiểu tiếng Việt trước rồi mới phát triển sang tiếng Anh, từ chủ đề đơn giản rồi mới phát triển sang các chủ đề khó hơn”.

Thế nhưng, người này vẫn khẳng định nếu các em đã biết đọc và viết thì chỉ cần học một khóa là được đào tạo 4 kỹ năng: Ngữ âm, ngữ pháp, nói và viết. Thời gian học với trẻ nào học nhanh là 4-5 tháng (1-2 buổi/tuần, mỗi buổi khoảng 2 tiếng) đã có thể giao tiếp nguyên câu, phản biện được bằng tiếng Anh về nhiều chủ đề như trường công, trường tư, tại sao lương của giáo viên trường tư lại cao hơn... Nếu tính theo chuẩn khung Châu Âu tương đương bằng B1. Những bạn kém hơn chút mất khoảng 6 tháng và yếu hẳn thì được học đi học lại nhiều lần trong vòng 7-8 tháng.

Khi đề cập rõ hơn về học bao lâu có thể thi để lấy chứng chỉ IELTS như trong quảng cáo thì nhân viên này lý giải: “Bạn nhà mình mới học mẫu giáo mà chị đã định hướng thi IELTS thì cũng hơi bị sớm đó. Thông thường với những bạn này thì chị cứ cho các cháu học từ từ, khoảng 2-3 năm học giao tiếp thông thường trước đã rồi sau đó mới luyện IELTS cho con. Bên em có những bạn lớp 4, lớp 5 đã luyện IELTS” - nhân viên này chia sẻ.

Khi được vặn lại là nếu vậy thì có khác gì học tiếng Anh thông thường đâu, nhân viên này chống chế: “Nhưng mà khoá này của bên em bao giờ cũng định hướng cho các bạn chuyên sâu 4 kỹ năng để kết thúc khoá này là có thể chuyển lên IELTS luôn chứ không qua nhiều cấp độ nữa”.

Tương tự, tìm hiểu chung trên thị trường dạy tiếng Anh cho trẻ, do nhu cầu của phụ huynh “chuộng” IELTS nên nhiều quảng cáo đã được tung ra gắn với mắc IELTS nhưng thực chất là giúp trẻ làm quen và học tiếng Anh thông thường.

Theo quảng cáo một hệ thống trung tâm tiếng Anh C. với nhiều chi nhánh thì các khóa học IELTS chính được dàn trải từ khoảng 4-16 tuổi và chia làm các giai đoạn khác nhau. Phụ huynh có con ở lứa tuổi nào trung tâm cũng đáp ứng. Nhưng khi được hỏi sâu hơn về luyện thi IELTS cho trẻ 5 tuổi thì các nhân viên tư vấn đều thừa nhận rằng độ tuổi này chưa phù hợp để luyện ELTS và nhanh chóng giới thiệu các chương trình khác để cho trẻ làm quen với tiếng Anh.  

Bên cạnh đó, không ít trung tâm còn cũng mở các khóa học pre-IELTS (tiền IELTS)... cho trẻ nhỏ tuổi và khẳng định nội dung học sẽ xây dựng nền tảng học thuật cho trẻ có thể giải quyết mọi vấn đề cho bài thi IELTS và sau này muốn học IELTS lúc nào cũng được, sẽ rất dễ lấy điểm IELTS cao ngay lập tức.

Tùy danh tiếng của trung tâm, chất lượng giảng viên và tần suất học, học phí có thể dao động từ 4-6 triệu đồng/khoá hoặc 3-8 triệu đồng/tháng.

Mộng tưởng về IELTS

Hiện nay, không ít phụ huynh có con đang học tiểu học cũng đã cho con theo các lớp luyện IELTS với hy vọng sẽ có nền tảng để học tốt tiếng Anh sau này. Thậm chí có người mộng tưởng IELTS sẽ là “tấm bùa hộ mệnh” để vượt qua các kỳ thi, xét tuyển.

Chỉ cần vào google, tìm kiếm từ khóa "chứng chỉ IELTS" sẽ thấy hàng triệu kết quả. Trên facebook cũng ngập tràn các quảng cáo, trang hội nhóm học tiếng Anh, thi IELTS...

Ngoài mục đích mong muốn con có chứng chỉ IELTS để được tuyển thẳng vào một vài trường THCS, THPT, hay vào trường chuyên, cho con đi du học thì một số phụ huynh còn cho rằng đây là thước đo chuẩn mực cho quá trình học tiếng Anh.

Chị Nguyễn Mai (một giáo viên dạy tiếng Anh tại Hà Nội) chia sẻ đã có những phụ huynh liên lạc để xin cho con học IELTS từ sớm. Theo chị Mai, phụ huynh không nên ép trẻ học và thi IELTS quá sớm, có một số trung tâm quảng cáo nhận học trò từ lớp 6. Tuổi đó các con còn quá non nớt và chưa đủ kiến thức, hiểu biết xã hội để đương đầu với những đề tài có phần rộng lớn, phức tạp và mang tính học thuật trong IELTS.

Nữ giáo viên này bày tỏ đề thi IELTS là loại mang tính học thuật bao trùm cả về chính trị, toàn cầu hoá... Với nhiều học sinh, ngay trong Tiếng Việt còn chưa hiểu những khái niệm này mà giờ phải luyện đọc, nghe và viết bằng Tiếng Anh. 

Khi nào thi IELTS là phù hợp? 

Bày tỏ quan điểm về độ tuổi nào học IELTS là hợp lý, TS Trần Minh Hoàng - tác giả bộ sách về “Làm chủ tiếng Anh từ gốc” cho rằng nếu xét trong bối cảnh của hệ thống giáo dục Việt Nam thì thời điểm phù hợp nhất để bắt đầu học IELTS là từ lớp 7-8, sớm hơn có thể là khi các em đang học lớp 6. Tuy nhiên, ông Hoàng nhấn mạnh đây là thời gian học chứ không phải luyện thần tốc, cấp tốc như nhiều phụ huynh lầm tưởng. Các em cần có khoảng 3-4 năm để rèn luyện tư duy bằng tiếng Anh, khả năng nói và viết sẽ được phát triển toàn diện.

Từ đó suy ra, thời điểm tốt nhất để thi IELTS quốc tế là năm lớp 11, lúc đó các học sinh sẽ không bị quá áp lực của kỳ thi tốt nghiệp và tuyển sinh đại học. Ngoài ra, trong trường hợp kết quả chưa được như mong muốn thì còn có thời gian để ôn luyện, thi thêm lần nữa để kết quả cao hơn.

Thêm một thời điểm nữa có thể chọn lựa để thi IELTS là năm thứ 3 đại học bởi thời điểm này mang lại lợi ích cho sinh viên sắp ra trường. Chứng chỉ IELTS có giá trị 2 năm nên từ đó đến khi sinh viên ra trường hoàn toàn có thể bổ sung chứng chỉ IELTS vào hồ sơ xin việc.

Ông Hoàng khuyên rằng chỉ nên học IELTS khi cần chứng chỉ này để phục vụ cho một mục đích cụ thể nào đó như để được ưu tiên, tuyển thẳng xin học bổng hoặc xin việc, du học… chứ hoàn toàn không nên học IELTS chỉ để cho vui bởi IELTS là một chứng chỉ có thời hạn, dùng để đánh giá các năng lực tiếng Anh học thuật của người sử dụng.