Theo số liệu của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), trong quá trình sản xuất, trung bình mỗi năm các đơn vị khai thác than thuộc TKV thải ra môi trường từ 120-150 triệu m3 nước thải mỏ.

Trước đây, các đơn vị của TKV thường sử dụng nguồn nước tự nhiên để phục vụ sản xuất than, nhưng gần đây, đã tận dụng lại nguồn nước thải mỏ để phục vụ cho các hoạt động sản xuất và chế biến than, như: Sàng tuyển than, phun sương dập bụi, vệ sinh thiết bị. Nhờ đó, nhiều đơn vị của TKV đã tiết kiệm được 7-8 tỉ đồng/năm.

Năm 2021, TKV đã chi 1.076 tỉ đồng cho các hoạt động bảo vệ môi trường tại vùng than Quảng Ninh. Theo đó, nhiều dự án, công trình môi trường được đầu tư đưa vào hoạt động, trong đó đã hoàn thành đầu tư, nâng công suất 5 trạm xử lý nước thải mỏ, nâng tổng số trạm xử lý nước thải trong toàn tập đoàn lên 50 trạm, gồm 47 trạm xử lý nước thải mỏ, 3 trạm xử lý nước thải công nghiệp.

Nhờ đó, lượng nước thải mỏ qua xử lý trong năm 2021 đạt hơn 141 triệu m3, bảo đảm quy chuẩn môi trường trước khi xả thải ra môi trường.

Đại diện TKV cho biết, nước thải mỏ là một nguồn tài nguyên rất lớn và TKV sẽ tiếp tục tăng cường công nghệ để xử lý nhằm dùng cho các hoạt động sinh hoạt, đời sống, thay vì chỉ sử dụng trong sản xuất. Đây cũng là một phần của kinh tế tuần hoàn, cùng với đất đá thải mỏ được sử dụng để làm nguyên liệu san lấp mặt bằng mà TKV và tỉnh Quảng Ninh đang phối hợp thực hiện.

Để đáp ứng được năng lực xử lý nước thải mỏ, dự kiến giai đoạn 2022-2025, TKV tiếp tục đầu tư nâng công suất thêm 5 trạm xử lý nước thải tại 5 mỏ là: Cọc Sáu, Cao Sơn, Dương Huy, Núi Béo và Thành Công.

Tuy nhiên, hiện việc tái sử dụng nguồn nước này trong các đơn vị thành viên TKV vẫn chưa nhiều, chỉ từ 5-15% lượng nước thải.

Theo tính toán, chỉ cần tái sử dụng khoảng 25% nước thải mỏ ngành than là có thể đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng nước của toàn ngành và sẽ còn dư thừa khoảng 75% (khoảng 113 triệu m3/năm) xả thải ra môi trường. Lượng nước dư thừa này lớn gấp 1,2 lần tổng công suất các nhà máy xử lý nước cấp của Công ty CP Nước sạch Quảng Ninh và tương ứng 15% tổng nhu cầu cấp nước của toàn tỉnh.

Vì thế, việc nghiên cứu tái sử dụng nguồn nước thải mỏ dư thừa sau xử lý để bổ sung, cấp cho hệ thống nước sạch, đảm bảo an ninh nguồn nước đang được TKV và Quảng Ninh đặt ra.

Nếu được thực hiện, việc này cũng sẽ tiết kiệm cho Quảng Ninh một khoản ngân sách rất lớn, bởi nếu phải nâng công suất, hoặc xây mới các nhà máy nước, hồ chứa nước nhằm đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt ngày một lớn, kinh phí có thể lên tới hàng nghìn tỉ đồng.

Đặc biệt, nếu tận dụng các moong của các công ty than sau khi khai thác xong để làm hồ chứa nước thì cả TKV và Quảng Ninh sẽ còn tiết kiệm được những khoản đầu tư khổng lồ.