Ngày 27.5, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong quyết định nêu rõ đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia: Nghề thủ công truyền thống, tri thức dân gian Nghề làm nước mắm ở Phú Quốc (phường Dương Đông, phường An Thới, TP Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang).
Theo thống kê năm 2020, tại Phú Quốc có trên 57 cơ sở chế biến nước mắm và đều là doanh nghiệp tư nhân, ước tính sản lượng trên 25 triệu lít/năm. Để có được sự công nhận này, trước đó, đại diện các nhà thùng, cơ sở chế biến, sản xuất, kinh doanh nước mắm Phú Quốc đã ký cam kết, tích cực bảo vệ và phát huy giá trị Di sản Văn hóa phi vật thể nhân loại, đồng thời thống nhất đề cử Di sản Văn hóa phi vật thể “nghề truyền thống chế biến nước mắm Phú Quốc” vào danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia.
Bên cạnh đó, để hoàn chỉnh hồ sơ khoa học, Sở VHTT phối hợp với UBND TP Phú Quốc, Hội nước mắm Phú Quốc và các đơn vị có liên quan cũng đã tổ chức triển khai thực hiện nhiều công việc như: Tổ chức khảo sát, nghiên cứu về nghề truyền thống chế biến nước mắm trên địa bàn Phú Quốc; tiến hành công tác kiểm kê, chụp hình, ghi âm và quay phim về nghề truyền thống chế biến nước mắm, để thu thập thông tin phục vụ công tác lập hồ sơ khoa học.
Trải qua quá trình hơn 200 năm hình thành và phát triển, năm 2012, tên gọi xuất xứ và chỉ dẫn địa lý “Nước mắm mang tên gọi xuất xứ Phú Quốc” đã được bảo hộ thương mại tại Châu Âu. Hiện nay, nghề truyền thống nước mắm Phú Quốc đã chuyển dần theo hướng sản xuất quy mô, hiện đại nhằm tăng thêm sản lượng đáp ứng yêu cầu chất lượng sản phẩm xuất khẩu nhưng vẫn mang tính gia truyền, đặc trưng riêng và là ngành góp phần không nhỏ trong phát triển kinh tế của Phú Quốc.
Bà Hồ Kim Liên - Chủ tịch Hội nước mắm Phú Quốc, Chủ tịch Hiệp hội Nước mắm truyền thống Việt Nam - chia sẻ: “Nghề chế biến nước mắm cá cơm Phú Quốc đã cung cấp một loại thực phẩm thiết yếu trong bữa ăn hằng ngày của người dân. Nó gắn liền với lịch sử phát triển văn hóa - xã hội của đất đảo. Đối với người dân Phú Quốc, nước mắm Phú Quốc không chỉ là món ăn, là gia vị mà còn được xem là “linh hồn”, là sản phẩm chính tạo nên sự nổi tiếng của Phú Quốc. Ngoài ra, đó còn là một phần của lịch sử, của văn hóa, hàm chứa những tri thức dân gian, thể hiện đậm nét cốt cách, đặc trưng văn hóa của cư dân xứ đảo”.