Mới đây, Hội thảo “Rượu bia, nghèo khổ và quỹ nâng cao sức khỏe” được tổ chức tại Hà Nam đã công bố nhiều thống kê gây sửng sốt về thói quen sử dụng đồ uống có cồn của người Việt.
Theo đó, tỷ lệ sử dụng rượu bia ở nước ta đang ở mức đáng báo động, chi phí cho tiêu thụ bia của Việt Nam khoảng 3,4 tỷ USD/năm, chiếm gần 3% số thu ngân sách cả nước, bình quân khoảng hơn 300 USD/người/năm.
Tại Việt Nam, WHO chỉ ra rằng sử dụng rượu bia gây ra 12% số trường hợp tử vong cả nước; là yếu tố nguy cơ thứ 2 trong 10 nguy cơ gây tàn tật và tử vong tại hàng đầu Việt Nam.
Đáng lưu ý, rượu bia cũng là nguyên nhân trực tiếp của 30 bệnh (loạn thần do rượu, bệnh lý cơ tim, viêm dạ dày…) và là nguyên nhân cấu thành của 200 loại bệnh tật và chấn thương (bệnh đường tiêu hóa, ung thư, tim mạch...).
Trong khi đó, theo thống kê của Bộ Y tế, bia rượu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tai nạn giao thông (chiếm 60%), gây bạo lực gia đình, mất an toàn trật tự xã hội (30%). Còn theo số liệu của Bộ Công an, 1 tháng qua (tính từ ngày 16/7 đến 15/8) toàn quốc xảy ra 1.430 vụ TNGT, làm chết 650 người, bị thương 1.094 người.
Cũng tại hội thảo bà Phạm Hoàng Anh (Tổ chức Health Bridge Canada tại Việt Nam) cho biết: “Với mức chi trung bình cho rượu bia là 733.058 đồng/hộ, tổng chi tiêu cho rượu bia của Việt Nam là 16.372 tỷ đồng. Tổng số tiền này có thể 1.700.000 tấn gạo đủ để nuôi sống gần 21 triệu người/năm.
Nếu số tiền mua rượu bia được dùng mua xe máy thì có thêm 12,5% hộ nghèo hiện chưa có xe máy được sử dụng phương tiện đi lại phổ biến này. Trong khi những người uống rượu bia ở các gia đình sống dưới ngưỡng nghèo uống 2 cốc rượu bia/5 ngày thì trẻ em trong các gia đình này uống chưa đến 1 cốc sữa/năm”.
Trước thực trạng này, bà Hoàng Anh kiến nghị cần ban hành Luật Phòng chống tác hại rượu, bia với các biện pháp kiểm soát mạnh đã được chứng minh hiệu quả (tăng thuế, hạn chế quảng cáo, hạn chế sự tiếp cận của rượu bia).
Đặc biệt, TS Trần Tuấn, Giám đốc Trung tâm RTCCD, trưởng khoa khoa học sức khở ĐH Tây Bắc cũng góp ý sâu thêm về nội dung “sự cần thiết thực hiện kiểm soát quảng cáo, hạn chế tài trợ với các loại rượu, bia dưới 15 độ”.
Theo TS Trần Tuấn, hiện nay tồn tại khoảng trống luật pháp trong nước về kiểm soát quảng cáo, tài trợ của các doanh nghiệp với các loại rượu bia dưới 15 độ trên cả phương tiện thông tin đại chúng và mạng xã hội, dẫn đến thực tế các sản phẩm rượu, bia dưới 15 độ đã và đang được quảng cáo như hàng hóa thông thường; hướng đến cả trẻ em, thanh thiếu niên.
Một số chuyên gia khác cho rằng, thực tế sử dụng rượu bia là xu thế chung trên thế giới. Trong quá trình toàn cầu hóa, Việt Nam mở cửa hội nhập quốc tế, nếu không có biện pháp kiểm soát, định hướng từ trước, ắt sẽ đón cả những “ngọn gió lành lẫn gió độc”.
Hơn nữa, trong suy nghĩ, nhiều người Việt Nam vô tình chấp nhận việc sử dụng rượu bia làm khuôn mẫu trong mọi hình thức giao tiếp, biếu xén, làm ăn, lễ lạt, hiếu hỷ...