Trong công văn gửi các Đại biểu Quốc hội để giải trình một số nội dung dự kiến chất vấn tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết bộ này phấn đấu đến ngày 20.11.2022 giải phóng mặt bằng 70% diện tích và khởi công toàn bộ dự án cao tốc Bắc - Nam trước ngày 30.12.2022.

Đến nay, Chính phủ đã có Tờ trình số 153/TTr-CP ngày 28.4.2022 trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng, đất rừng và đất trồng lúa nước. Hiện đang giải trình ý kiến của các cơ quan thuộc Quốc hội, dự kiến Ủy ban thường vụ Quốc hội thông qua trong tháng 6.2022.

Hiện Bộ Giao thông Vận tải đã bàn giao cọc giải phóng mặt bằng cho các địa phương 682,4/729 km (đạt 94%); các đoạn còn lại (chủ yếu ở các nút giao) sẽ hoàn thành bàn giao toàn bộ trước ngày 30.6.2022. Ngoài ra, 12/12 tỉnh, thành phố đã tiếp nhận hồ sơ thiết kế cắm cọc giải phóng mặt bằng; thành lập Ban Chỉ đạo và Hội đồng giải phóng mặt bằng để triển khai công tác đo đạc, kiểm đếm...

Về quản lý chất lượng, trong quá trình lập dự án, Bộ Giao thông Vận tải đã chỉ đạo thực hiện công tác lập, thẩm tra, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư tuân thủ đúng quy định pháp luật về xây dựng, các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành.

Mặt khác, Bộ Giao thông Vận tải đã giao nhiệm vụ cho các Ban quản lý dự án lựa chọn tư vấn có đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện; lập các phương án tuyến, so sánh, đánh giá các giải pháp kinh tế kỹ thuật, lựa chọn phương án thiết kế tối ưu, thỏa thuận với Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố có dự án đi qua và các bộ, ngành liên quan để bảo đảm hồ sơ báo cáo nghiên cứu khả thi phù hợp với các quy hoạch liên quan, phù hợp với không gian phát triển kinh tế xã hội của địa phương, bảo đảm các yêu cầu kinh tế kỹ thuật, phát huy hiệu quả đầu tư.

Rút kinh nghiệm từ dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017-2020, Bộ Giao thông Vận tải đã chỉ đạo các Ban quản lý dự án yêu cầu tư vấn nâng cao chất lượng, kiểm soát chặt chẽ công tác khảo sát, đặc biệt là khảo sát mỏ vật liệu xây dựng và bãi đổ thải.

Qua kết quả khảo sát nguồn vật liệu xây dựng cơ bản đáp ứng nhu cầu của các dự án thành phần, Bộ trưởng GTVT cho biết riêng đối với dự án thành phần Cần Thơ-Hậu Giang và Hậu Giang-Cà Mau thuộc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, nguồn cát đắp bảo đảm chất lượng chủ yếu tập trung ở tỉnh An Giang và tỉnh Đồng Tháp. Theo tính toán của Bộ, dự kiến năm 2023, hai dự án này cần khoảng 10 triệu m3 cát đắp, 6 tháng đầu năm 2024 cần 5,5 triệu m3 cát đắp. Trường hợp không bố trí đủ nguồn cung cấp  sẽ có thể ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành dự án.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Giao thông Vận tải đã làm việc trực tiếp với Ủy ban Nhân dân các tỉnh để chỉ đạo các sở, ngành và địa phương phối hợp với các Ban quản lý dự án, tư vấn thỏa thuận về vị trí, trữ lượng mỏ vật liệu, bãi đổ thải, công bố giá vật liệu cũng như triển khai các thủ tục liên quan để có thể sớm khai thác vật liệu phục vụ cho dự án, đặc biệt là giải quyết khó khăn về nguồn cung cấp cát tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Đồng thời nghiên cứu giải pháp sử dụng cát biển để thay thế nếu bảo đảm các yêu cầu kỹ thuật và môi trường.