Ngày 2.8, theo Ban quản lý Di tích Quốc gia đặc biệt địa đạo Vịnh Mốc, Nhà trưng bày địa đạo Vịnh Mốc ở trong khuôn viên di tích được xây dựng từ nhiều năm trước, nhưng hiện vẫn chưa được khai thác.
Do nhà trưng bày đang bỏ hoang, du khách đến tham quan di tích có nhu cầu ghé nhà trưng bày, đều ngạc nhiên đặt câu hỏi, vì sao một công trình xây dựng quy mô lại khóa cửa im ỉm.
“Chúng tôi cũng không biết trả lời sao. Việc xây dựng, đưa nhà trưng bày vào hoạt động do đơn vị khác thực hiện” – lãnh đạo Ban quản lý Di tích Quốc gia đặc biệt địa đạo Vịnh Mốc, thông tin với Báo Lao Động.
Theo ông Nguyễn Quang Chức, Giám đốc Trung tâm Quản lý di tích và bảo tàng tỉnh Quảng Trị, công trình Nhà trưng bày địa đạo Vịnh Mốc do đơn vị làm chủ đầu tư với kinh phí 8,5 tỉ đồng, từ ngân sách Nhà nước và một phần xã hội hóa.
Công trình được khởi công vào tháng 11.2013, hoàn thành vào năm 2016, nhưng đến năm 2018 mới được nghiệm thu quyết toán.
Cũng theo ông Nguyễn Quang Chức, công trình chỉ mới là phần vỏ, để đưa vào sử dụng, thì cần bổ sung thêm nguồn vốn sưu tầm hiện vật, thiết kế bố trí, trưng bày, nhưng nguồn vốn này chưa có, nên công trình đành đóng cửa.
Vào năm 2019, do nhà trưng bày cũ bị xuống cấp, một dãy nhà nhỏ trong nhà trưng bày mới được xây dựng được trưng dụng, để trưng bày một số hiện vật. Còn 2/3 dãy nhà trưng bày còn lại để không, các cửa được gia cố, chằng níu nham nhở, bên trong thì trống trải, nhiều bức tường bị hoen ố, có dấu hiệu xuống cấp.
Trong lúc Nhà trưng bày Địa đạo Vịnh Mốc được xây dựng hoàng tráng xong bỏ hoang, lãng phí, thì nhiều hạng mục ở địa đạo Vịnh Mốc bị xuống cấp nghiêm trọng, nhưng chưa được sửa chữa, khắc phục.
Hiện, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Trị đã trình thẩm định Dự án tu bổ Khu di tích địa đạo Vịnh Mốc thuộc dự án bảo tồn, tôn tạo, nâng cấp các di tích lịch sử cách mạng trọng điểm tỉnh Quảng Trị.
Trước thực trạng bỏ hoang công trình nhà trưng bày nói trên, ngày 1.8, ông Hoàng Nam – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị yêu cầu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Trị phối hợp với Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Trị và các đơn vị liên quan - rà soát, ưu tiên bổ sung hạng mục trưng bày bên trong Nhà trưng bày hiện có của Di tích địa đạo Vịnh Mốc.
Địa đạo Vịnh Mốc là một công trình tiêu biểu của hệ thống làng hầm Vĩnh Linh. Trong suốt những năm 1965-1972, Vĩnh Linh liên tục bị đánh phá dữ dội nên hệ thống làng hầm địa đạo đã ra đời. Địa đạo Vịnh Mốc trở thành nơi ở của người dân trong những năm chiến tranh ác liệt. Địa đạo có độ sâu từ 10-23m, rộng hơn 7ha. Hệ thống đường hầm cấu trúc hình vòm gồm nhiều nhánh thông nhau. Địa đạo có 13 cửa thông ra ngoài, trong đó 7 cửa thông ra biển, 6 cửa thông lên đồi, mỗi cửa được coi như một lỗ thông hơi.