50% công trình, hạng mục chưa thể bàn giao
Dự án trên có tổng mức đầu tư hơn 262 tỉ đồng, trong đó nguồn vốn ngân sách Trung ương là gần 253 tỉ đồng, triển khai từ năm 2018-2021 với nhiều hạng mục triển khai tại huyện Cam Lộ (tỉnh Quảng Trị) như trạm bơm, hồ và hệ thống kênh nội đồng, đập dâng...
Đến thời điểm 29.5.2024, dự án đã giải ngân được hơn 250 tỉ đồng. Tuy nhiên, tổng giá trị khối lượng đã thực hiện dự án là hơn 253 tỉ đồng, trong đó giá trị khối lượng thực hiện đến hết 31.12.2021 đã được nghiệm thu, thanh toán là hơn 250 tỉ đồng; giá trị khối lượng thực hiện sau ngày 31.12.2021 chưa được nghiệm thu là hơn 3 tỉ đồng.
Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Trị (chủ đầu tư), dù đã hết thời gian thi công dự án, nhưng đến nay chỉ mới 12 công trình, hạng mục công trình đã hoàn thành, bàn giao cho đơn vị quản lý. Tuy nhiên, các công trình như trạm bơm Đâu Bình 1 (xã Cam Tuyền), trạm bơm Quật Xá 2 (xã Cam Thành)… dù đã đưa vào khai thác, nhưng không phát huy được hiệu quả đầu tư, hiệu quả sử dụng.
Đặc biệt, có 11 công trình, hạng mục công trình chưa bàn giao cho đơn vị quản lý khai thác và có 3 công trình, hạng mục công trình chưa thi công hoàn thành, gồm trạm bơm Tân Xuân (xã Cam Thành, huyện Cam Lộ), trạm bơm Mỹ Hòa (xã Thanh An, huyện Cam Lộ) và tuyến đường ống cấp nước N1-1 thuộc công trình Đập dâng Bản Chùa 1.
Một số công trình, hạng mục nói trên dù chưa sử dụng, nhưng đã bị xuống cấp, hư hỏng, thấm nứt, mất cắp thiết bị, gây lãng phí nguồn vốn ngân sách Nhà nước đã thanh toán.
Bên cạnh đó, do một số công trình, hạng mục thi công không đảm bảo tiến độ và nghiệm thu thanh toán chậm, bị Trung ương thu hồi kế hoạch vốn ngân sách Trung ương hơn 11 tỉ đồng.
Lãng phí nguồn vốn ngân sách Nhà nước
Trước những lãng phí nghiêm trọng ở dự án nói trên, UBND tỉnh Quảng Trị đã giao cho Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Quảng Trị thành lập đoàn liên ngành kiểm tra thực địa dự án. Quá trình kiểm tra, đoàn đã phát hiện nhiều tồn tại, hạn chế rất khó khắc phục.
Đơn cử, chủ đầu tư đã điều chỉnh thiết kế 4 công trình, hạng mục (Tuyến kè bảo vệ thuộc công trình Trạm bơm Vĩnh Đại; Trạm bơm Đâu Bình 1; Hạng mục giao thông thuộc công trình Hệ thống đập dâng Bản Chùa 1; Trạm bơm Tân Xuân) không đúng quy định. Từ đó, các đơn vị chuyên ngành không thể ban hành văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của chủ đầu tư, nên không thể thực hiện các bước bàn giao, đưa công trình vào khai thác, sử dụng.
Chủ đầu tư đã để nhà thầu triển khai thi công sau thời điểm kết thúc dự án mà không thực hiện các thủ tục có liên quan trước khi thi công theo quy định của pháp luật. Từ đó, gây ra giá trị khối lượng thực hiện không đủ cơ sở pháp lý để nghiệm thu đối với 4 công trình với số tiền hơn 3,1 tỉ đồng…
Để hạn chế lãng phí và chống thất thoát vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước, giúp người dân phát triển sản xuất trên phạm vi dự án thực hiện, trước mắt tỉnh Quảng Trị đã đề nghị chủ đầu tư tiếp tục hoàn thiện hồ sơ pháp lý, phối hợp với các đơn vị liên quan nghiệm thu, bàn giao các công trình đã hoàn thành, đảm bảo tính pháp lý về hồ sơ và công năng sử dụng.
Đối với những công trình đã hoàn thành, chưa đảm bảo pháp lý để bàn giao đưa vào sử dụng, đề nghị thuê đơn vị tư vấn kiểm định, đánh giá độc lập để báo cáo kết quả, đề xuất phương án xử lý.