Một ngày cuối tháng 5, chúng tôi chứng kiến một bé gái tầm 6-7 tuổi, tay cầm chiếc nón lá rách xin tiền trên đường Hồng Bàng (quận 5). Lúc này, trời đã bớt oi bức nhưng mồ hôi vẫn đầm đìa trên trán bé gái tội nghiệp.
Đèn đỏ, dòng xe cộ dừng lại, bé len lỏi vào từng khoảng hở rồi chìa ra cái nón để xin tiền. Khuôn mặt khắc khổ che mất nét hồn nhiên của tuổi thơ. Thấy ánh mắt van lơn của bé, có người cho 2.000 đồng, có người cho 5.000-10.000 đồng nhưng cũng có người lặng im, quay đầu đi nơi khác.
Một người đàn ông trung niên làm nghề lái xe ôm gần chỗ bé gái xin tiền cho hay, bé gái này cùng mẹ xuất hiện tại đây đã lâu. Cứ khoảng 6h sáng, người phụ nữ trạc 35 tuổi dẫn bé gái ra đứng tại giao lộ này đến trưa.
Có người thương tình cho chút tiền, cũng có người cho thức ăn. Đến trưa, sau khi được nghỉ mệt một tí, bé gái lại cầm nón ra đứng dưới chốt đèn, tiếp tục xin tiền cho đến tối muộn mới về.
Hay trên đường 3 Tháng 2, mấy tháng gần đây xuất hiện nhiều em nhỏ xin ăn. Một số người dân nói các cháu bé này là người nước ngoài, theo mẹ đi xin ăn, sống nay đây mai đó, đến mùa vụ thì họ lại về quê làm thuê kiếm sống. Các em nhỏ thì đa phần không biết tiếng Việt nhưng mấy người phụ nữ thì có thể giao tiếp được với người bản địa.
Tiếp cận với một người phụ nữ trạc 30 tuổi, bằng vốn tiếng Việt lơ lớ, chị ta nói ở quê khó khăn quá nên đến TPHCM bằng xe khách để xin ăn. Thường thì chị dẫn con đi vài tháng, sau đó thì lại về quê. Có người thương thì cho vài nghìn, có người cho đồ ăn, nước uống hay quần áo cũ.
Do hoàn cảnh khó khăn, đa phần các em nhỏ theo gia đình nhập cư thường xuyên phải đi bán vé số để kiếm sống. Các em lớn thì tự nhận vé số đi bán, các em nhỏ thì được theo cha mẹ hay ông bà rong ruổi khắp các tuyến đường để mưu sinh.
Một chị trung niên người Quảng Ngãi đang tá túc tại quận 10 cho hay, bản thân chị cũng không muốn ôm con theo khi đi bán vé số. Tuy nhiên, nếu gửi con vào các nhà trẻ gần chỗ trọ thì chị không đủ chi phí để lo khi giá gửi trẻ thấp nhất ở quận 10 bây giờ là 1,5 triệu đồng/tháng. Nếu cộng với chi phí nhà trọ, ăn uống…, số tiền kiếm được từ bán vé số sẽ không kham nổi.
Theo đánh giá của các tổ chức quốc tế, trẻ em nghèo có nguy cơ thấp còi do điều kiện dinh dưỡng hạn chế. Chưa kể, nguy cơ lao động sớm khiến các em sớm đánh mất tuổi thơ của mình.