Ngày 22.11, UBND tỉnh Phú Yên cho biết, Chủ tịnh tỉnh Phú Yên vừa ký ban hành kết luận thanh tra về trách nhiệm tham mưu quản lý nhà nước đối với các mỏ vật liệu xây dựng (VLXD) thông thường; việc lập, đăng ký giá, thẩm định và công bố giá vật liệu xây dựng.
Theo kết luận thanh tra, trên địa bàn tỉnh Phú Yên có 284 điểm mỏ được quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản VLXD thông thường. Trong đó, 132 mỏ đất đắp với tổng diện tích 2.240ha, 67 mỏ cát xây dựng với tổng diện tích 1.533ha, 85 mỏ đá xây dựng với khoảng 982ha.
Tuy nhiên, số mỏ VLXD thông thường hiện nay đang khai thác ở Phú Yên so với khả năng đáp ứng nhu cầu không đảm bảo. Do số mỏ vật liệu đưa vào khai thác quá ít nên nguồn cung không đáp ứng cho nhu cầu sử dụng, dẫn đến thiếu hụt, khan hiếm vật liệu.
Cụ thể, tổng công suất của 4 mỏ đất đắp đang khai thác hàng năm là 650.659m3/ nhu cầu 4 triệu m3 (đạt hơn 16%), 8 mỏ cát xây dựng đang khai thác là hơn 91 nghìn m3/ nhu cầu 830 nghìn m3 (đạt 11%), 9 mỏ đá đang khai thác chỉ đáp ứng 51% nhu cầu thực tế.
Theo kết quả rà soát của Sở Xây dựng, năm 2023, tỉnh Phú Yên cần khoảng 4 triệu m3 đất đắp, 830.000 m3 cát xây dựng, 1,1 triệu m3 đá xây dựng, 600.000 m3 đất sét. Tuy nhiên, khối lượng khai thác đất đắp, cát, đá xây dựng của các điểm mỏ đang khai thác chưa đáp ứng đủ nhu cầu.
"Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thiếu hụt nguồn vật liệu, trách nhiệm này thuộc về Sở TNMT tỉnh do công tác tham mưu triển khai đấu giá quyền khai thác khoáng sản của sở (trước năm 2022) còn chậm.
Từ năm 2022 đến thời điểm thanh tra, trên địa bàn tỉnh có tình trạng giá các loại vật liệu tăng bất thường. Chẳng hạn, giá đá tại mỏ là 300.000 đồng/m3 (không có hóa đơn), giá cát không rõ nguồn gốc đã lên mức 200.000 đồng/m3.
Một số doanh nghiệp gửi báo giá về Sở Xây dựng để thực hiện công bố giá (từ tháng 10.2022 đến tháng 1.2023), có một số loại tăng cao bất thường nhưng sở còn chậm trễ trong việc theo dõi, rà soát giá để phối hợp Sở Tài chính tham mưu Chủ tịch UBND tỉnh thực hiện kê khai giá, kiểm tra yếu tố hình thành giá theo quy định", kết luận thanh tra nêu.
Kết luận thanh tra cũng chỉ ra, do thiếu hụt VLXD thông thường nên giá một số vật liệu tăng cao bất thường và giá bán giữa các mỏ vật liệu có sự chênh lệch rất lớn nhưng Sở Xây dựng chưa có giải pháp khắc phục trước khi công bố.
Đến tháng 3.2023, Sở Xây dựng mới có văn bản đề nghị các doanh nghiệp rà soát, tính toán, kiểm tra lại giá tăng cao bất thường để xác định giá đề nghị công bố cho phù hợp.
Thanh tra tại các mỏ chỉ ra, vì lợi nhuận, một số chủ mỏ đã lập hai sổ theo dõi để bán ra ngoài ăn chênh lệch. Chẳng hạn như mỏ cát sông Đà Rằng ở thôn Phong Niên, xã Hòa Thắng, huyện Phú Hòa của Công ty TNHH Thương mại và Đầu tư Phú Hòa. Qua thanh tra phát hiện doanh nghiệp này sử dụng hai sổ theo dõi xuất bán với tổng khối lượng 1.700m3.
Do khan hiếm nên đã có tình trạng đơn vị sản xuất VLXD độc quyền về nguồn cung tăng giá bán như trường hợp chủ đầu tư mỏ đá ở thôn Hòa Mỹ, xã Xuân Cảnh, thị xã Sông Cầu.
Theo đó, lãnh đạo UBND tỉnh Phú Yên yêu cầu Giám đốc Sở TNMT và Giám đốc Sở Xây dựng chỉ đạo kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý đối với tập thể, cá nhân liên quan những tồn tại, khuyết điểm trong công tác tham mưu quản lý nhà nước; việc chậm triển khai đấu giá quyền khai thác khoáng sản, chậm cấp phép và gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản, cấp phép có diện tích nhỏ so với quy hoạch.
Đồng thời, phối hợp với Chủ tịch UBND thị xã Sông Cầu kiểm tra, làm rõ và xử lý việc khai thác khoáng sản trái phép ngoài phạm vi cấp phép với diện tích 38.671m2 tại khu vực mỏ cát thôn Phú Dương, xã Xuân Thịnh theo đúng quy định pháp luật.
Sở TNMT phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản làm VLXD, kiên quyết xử lý các tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm trong hoạt khai thác, sản xuất VLXD thông thường.
Công an tỉnh Phú Yên chủ động kiểm tra, giám sát ngăn chặn việc khai thác, kinh doanh, tàng trữ, vận chuyển khoáng sản không phép, trái phép. Thường xuyên kiểm tra tải trọng các xe chở khoáng sản lưu thông trên địa bàn và xử lý nghiêm đối với các trường hợp vi phạm.