Làm rõ nguyên tắc chỉ định thầu

Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án sân bay Long Thành, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép ACV đầu tư 3/4 hạng mục quan trọng. Trong đó, giai đoạn 1 có nhu cầu khoảng trên 111.600 tỉ đồng (4,7 tỉ USD). Dự kiến đến năm 2025, ACV bố trí được vốn chủ sở hữu 36.607 tỉ đồng (khoảng 1,5 tỉ USD), chiếm 37% tổng vốn đầu tư dự án này.

Theo đó, các hạng mục công trình trụ sở cơ quan quản lý Nhà nước sẽ giao ACV là nhà đầu tư-khai thác cảng đầu tư, sau đó cho các cơ quan quản lý Nhà nước thuê. Hạng mục các công trình thiết yếu của cảng hàng không dự kiến giao cho ACV trực tiếp đầu tư bằng vốn của doanh nghiệp. Hạng mục các công trình dịch vụ đề xuất giao nhà đầu tư, khai thác cảng (ACV) hợp tác đầu tư, nhượng quyền đầu tư, khai thác hoặc xã hội hóa đầu tư. Riêng các công trình phục vụ quản lý bay sẽ giao cho Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) trực tiếp đầu tư bằng vốn của doanh nghiệp.

Theo Chủ tịch Hội đồng thành viên ACV - Lại Xuân Thanh, ACV là đơn vị có tiềm lực kinh tế, có kinh nghiệm trong việc đầu tư xây dựng mới Cảng hàng không Phú Quốc và các dự án đầu tư mở rộng, cải tạo các Cảng hàng không lớn như Tân Sơn Nhất, Nội Bài... Đặc biệt, ACV là doanh nghiệp mà Nhà nước nắm giữ 95,4% cố phần, đang quản lý, khai thác 21/22 cảng hàng không của cả nước.

“Việc kiến nghị lựa chọn ACV là nhà đầu tư, khai thác Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 là phù hợp với thông lệ quốc tế, sẽ giúp Nhà nước chủ động điều hành, quyết định các nhiệm vụ quan trọng, thực hiện công cụ điều tiết vĩ mô phục vụ phát triển kinh tế-xã hội của đất nước; đảm bảo an ninh, an toàn tại Cảng hàng không cửa ngõ quốc gia”, ông Thanh khẳng định.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Trường Giang cho rằng, theo quy định dự án phải áp dụng phương thức đấu thầu. Nhưng Chính phủ đề xuất phương án chỉ định thầu thì cần làm rõ nguyên tắc chỉ định thầu. Quốc hội cũng chỉ quyết định về cơ chế chỉ định thầu, chứ không tiến hành chỉ định thầu đối với doanh nghiệp cụ thể như đề xuất của Chính phủ là giao ACV và sẽ không làm tăng trần nợ công nếu sử dụng vốn ODA khi dự án rõ ràng thuộc đối tượng bảo lãnh của Chính phủ, các khoản vay có bảo lãnh nhất thiết phải đưa vào để tính nợ công.

Cùng đó, một số ý kiến cho rằng hiện ACV đang đầu tư nhà ga T3 Tân Sơn Nhất, sắp tới là sân bay Điện Biện thì liệu khả năng tài chính có làm được không. Vậy nếu giao cho AVC giai đoạn 1 thì giai đoạn 2, giai đoạn 3 của dự án có giao nữa không. Nhiều dự án được đấu thầu công khai còn gặp nhiều khó khăn, trong khi đó ACV được chỉ định thầu liệu thực hiện có thuận lợi...

Thu hồi vốn theo phương án nào?

Theo phương án tài chính, nếu được giao là nhà đầu tư, khai thác, hằng năm ACV sẽ có thêm nguồn thu từ 2.390 - 4.780 tỉ đồng (tương đương 100 - 200 triệu USD) để nộp ngân sách Nhà nước hoặc tích lũy đầu tư phát triển các cảng hàng không như Rạch Giá, Cà Mau, Côn Đảo, Điện Biên, Nà Sản, Lai Châu… phục vụ phát triển kinh tế-xã hội, an ninh quốc phòng theo chủ trương của Đảng, Nhà nước.

Đại diện ACV cho rằng, báo cáo nghiên cứu khả thi của nhóm tư vấn và của ACV, dự án sẽ thu hồi vốn trong vòng 12 năm 10 tháng. Những chỉ số về phương án tài chính khả thi bởi theo kế hoạch 2025 đưa vào khai thác thì lượt khách thông qua đã đạt 22 - 23 triệu (so với công suất thiết kế giai đoạn 1 là 25 triệu khách). Chưa kể, nguồn doanh thu từ dịch vụ hàng không, đặc biệt là dịch vụ phi hàng không tại nhà ga ở các sân bay lớn trên thế giới có lợi nhuận chiếm tới 83%.

Ông Lại Xuân Thanh cho biết, đặc thù giá dịch vụ hàng không đối với hành khách và chuyến bay quốc tế do Bộ Giao thông Vận tải quy định đang gấp từ 4-5 lần so với nội địa. Nếu ACV không được đầu tư sân bay Long Thành sẽ ảnh hưởng rất lớn đến kết quả kinh doanh của ACV. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của Nhà nước tại ACV do Nhà nước sở hữu 95,4% vốn điều lệ của đơn vị. Trong trường hợp được giao làm nhà đầu tư, khai thác Cảng thì ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt dự án, ACV sẽ triển khai ngay công tác thiết kế kỹ thuật để có thể khởi công vào đầu năm 2021 và hoàn thành vào năm 2025.

Nếu được đầu tư, ACV phải đi vay khoảng hơn 2,6 tỉ USD. Vừa qua, ACV đã làm việc với các ngân hàng trong nước và quốc tế, các quỹ đầu tư và và ký các biên bản thoả thuận hợp tác về thu xếp vốn với tổng giá trị đề xuất hơn 5 tỉ USD, thời gian vay 15 năm, thời gian ân hạn 5 năm, lãi suất trung bình dự kiến khoảng 5 - 5,5%/năm mà không có bảo lãnh của Chính phủ.

Ông Thanh thông tin thêm, sân bay Long Thành có đặc thù quy hoạch ngoài nhà ga còn có thành phố sân bay là khu dịch vụ thương mại như nhà hàng, khách sạn, trung tâm hội nghị, khu vực công nghiệp hàng không (chế tạo máy, bảo dưỡng sửa chữa máy bay)… vốn là xu hướng của thế giới để khách đến sân bay thỏa mãn tất cả các nhu cầu. Đây là những khu mở để nhà đầu tư “rót tiền” vào làm.