Mới đây, Hội Thiên văn học Trẻ Việt Nam đã cung cấp thông tin về hiện tượng thiên văn đáng chú ý nhất sẽ diễn ra vào ngày 26.12 này. Tại Việt Nam, người yêu thích thiên văn có thể quan sát được nhật thực một phần vào buổi trưa ngày thứ năm, 26.12.

Nhật thực tại Việt Nam có hiếm?

"Hiện tượng nhật thực diễn ra không phải quá hiếm, thông thường 1 - 2 năm xảy ra một lần. Tuy nhiên, tại Việt Nam, lần gần đây nhất chúng ta quan sát được là nhật thực vào tháng 3 năm 2016. Như vậy, sau gần 4 năm, hiện tượng này mới lại quay lại nước ta. Lần nhật thực tiếp theo được dự báo sẽ xuất hiện vào tháng 6 năm 2020" - ông Đặng Vũ Tuấn Sơn - Chủ tịch Hội Thiên văn học Trẻ Việt Nam VACA cho hay.

Ông Tuấn Sơn lý giải thêm, khi trái đất chuyển động quanh mặt trời trong khi mặt trăng chuyển động quanh trái đất, mỗi chu kỳ của mình, mặt trăng đi vào vị trí nằm giữa trái đất và mặt trời một lần. Tuy nhiên, vì hai quỹ đạo lệch nhau khoảng 5 độ nên không phải lần nào mặt trăng cũng đi cắt qua đường nối trái đất và mặt trời. Nói cách khác, nhiều lần mặt trăng đi vào giữa thời điểm "trăng mới" (new moon), đêm không trăng mới có một lần 3 thiên thể (mặt trời – mặt trăng - trái đất) thẳng hàng.

Khi 3 thiên thể thằng hàng với mặt trăng nằm ở giữa, nó che khuất mặt Trời, khiến người quan sát từ trái đất thấy một phần hoặc toàn bộ mặt trời bị tối đen lại. Điều thú vị là, vì mặt trăng có đường kính nhỏ hơn khoảng 400 lần so với mặt trời và khoảng cách từ nó đến trái đất cũng nhỏ hơn khoảng 400 lần so với khoảng cách từ trái đất đến mặt trời, nên mặt trăng có thể che vừa khít đĩa sáng mặt trời.

Sự tình cờ này của tự nhiên đã mang tới may mắn cho loài người khi có những cơ hội chiêm ngưỡng nhật thực.

Nhật thực xuất hiện ngày mai là nhật thực dạng gì?

Có hai dạng nhật thực cơ bản là nhật thực toàn phần (toàn bộ mặt trời bị che khuất) và nhật thực một phần (chỉ một phần bị che khuất). Ngoài ra, có một nhật thực hiếm xảy ra hơn là nhật thực hình khuyên, toàn bộ mặt trăng đi vào khu vực đĩa sáng của mặt trời nhưng do sai lệch về khoảng cách nên nó không che hết mặt trời mà để lộ ra một vành sáng như một chiếc khuyên.

Hội Thiên văn học Trẻ Việt Nam cho hay nhật thực diễn ra ngày 26.12.2019 là nhật thực hình khuyên tức nhật thực một phần.

Nhật thực hình khuyên lần này có thể được quan sát tại một dải dọc theo các quốc gia gồm: Ảrập Saudi, Qatar, Các tiểu vương quốc Ảrập thống nhất (UAE), Oman, Ấn Độ, Sri Lanka, Malaysia, Indonesia, Singapore, Bắc Mariana và Guam.

"Rất tiếc rằng Việt Nam không nằm trong dải này, dù vậy chúng ta vẫn quan sát được nhật thực dưới dạng một phần. Vì nằm ở phía Bắc của khu vực quan sát được nhật thực hình khuyên, nên người quan sát ở khu vực phía Nam của chúng ta sẽ quan sát được nhật thực một phần với độ che phủ lớn hơn so với khu vực phía Bắc.

Chẳng hạn, ở TP. Hồ Chí Minh, độ che phủ cực đại sẽ là trên 50%, còn ở Hà Nội, độ che phủ chỉ khoảng 30%" - ông Tuấn Sơn phân tích.