"Dự án giải quyết ngập do triều cường tại khu vực TPHCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu" vừa được UBND TPHCM đưa vào danh mục các dự án tiêu biểu cấp thành phố thi đua chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 - 30.4.2025).
Phó Chủ tịch UBND TPHCM Bùi Xuân Cường được phân công phụ trách dự án với mục tiêu hoàn thành dịp 30.4.2025.
Dự án được khởi công từ giữa năm 2016, dự kiến hoàn thành năm 2018 nhằm kiểm soát ngập do triều và ứng phó biến đổi khí hậu trên diện tích 570 km², phục vụ khoảng 6,5 triệu người dân ven sông Sài Gòn và khu vực trung tâm TPHCM.
Tuy nhiên, dự án đã bị trì hoãn đến 6 năm, mặc dù hiện nay công trình đã hoàn thành hơn 90%. Quá trình thi công dự án đã bị tạm dừng ba lần, lần đầu tiên kéo dài 10 tháng, lần thứ hai là 8 tháng và lần gần nhất từ ngày 15.11.2020 đến nay.
Theo Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng Trung Nam (nhà đầu tư), nhiều vướng mắc liên quan đến thủ tục chưa được tháo gỡ. Đáng chú ý, tổng mức đầu tư của dự án vẫn chưa được điều chỉnh.
Nhà đầu tư tính toán rằng, tổng mức đầu tư dự kiến sẽ tăng từ 9.976 tỉ đồng lên 14.398 tỉ đồng. Chỉ tính riêng lãi vay, đến ngày 26.7.2024 đã lên đến 2.369 tỉ đồng, trung bình mỗi ngày lãi vay phát sinh hơn 1,7 tỉ đồng.
Đầu tháng 5.2024, Ngân hàng BIDV - đơn vị trung gian tiếp nhận vốn tái cấp từ Ngân hàng Nhà nước để tài trợ cho Công ty Trung Nam thực hiện dự án, thông báo khoản vay 7.095 tỉ đồng của nhà đầu tư đã quá hạn trả nợ gốc là 6.008 tỉ đồng và nợ lãi là 1.715 tỉ đồng.
Ngoài ra, vấn đề thanh toán quỹ đất cho nhà đầu tư cũng chưa được UBND TPHCM thực hiện. Mặc dù không có quy định cụ thể về tỉ lệ thanh toán bằng quỹ đất và tiền mặt, nhưng việc UBND TPHCM ký hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao) với tỉ lệ thanh toán quỹ đất chỉ bằng 16% tổng chi phí dự án, còn lại bằng tiền mặt, đã bị đánh giá là chưa hoàn toàn phù hợp.
Vào tháng 4.2023, khi làm việc với Thủ tướng, TPHCM đã kiến nghị cho phép thành phố tự cân đối quỹ đất và nguồn vốn ngân sách để thanh toán hợp đồng BT, không áp dụng tỉ lệ cố định 16% bằng đất và 84% bằng tiền như trước đây. Đối với phần lãi vay phát sinh, thành phố sẽ thương thảo với nhà đầu tư và có thể thanh toán bằng quỹ đất.
Chính phủ cũng đã thành lập Tổ công tác đặc biệt nhằm tháo gỡ các vướng mắc cho dự án. Tổ công tác đã đề xuất ba phương án, trong đó phương án ủy thác ngân sách để nhà đầu tư tiếp tục vay và hoàn thành dự án được đánh giá là khả thi nhất.
Theo ông Quách Ngọc Tuấn - Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM, thành phố đã báo cáo với Tổ công tác Chính phủ về các khó khăn trong việc thanh toán hợp đồng BT, cũng như đề xuất giải pháp ban hành Nghị quyết mới. Điều này nhằm tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế thanh toán, huy động vốn để hoàn thành công trình, điều chỉnh tổng mức đầu tư,...
Ông Tuấn cũng nhấn mạnh, nếu các khó khăn được tháo gỡ, nhà đầu tư cam kết sẽ thi công hoàn thành dự án trong vòng 6 đến 8 tháng kể từ ngày được giải ngân.