Bị coi là “lấn chiếm đất công”
Trước đây, phần đất 4.200m2 tại P.Hiệp Phú, Q9 do ông Châu Văn Nguyên (bố ông Quốc) mua lại từ người khác (có xác nhận hợp pháp từ chính quyền cũ năm 1970). Năm 1980, chính quyền huyện Thủ Đức cũ đã thu hồi 586m2 làm sân vận động và bồi thường hoa màu cho ông Nguyên. Diện tích còn lại là 3.614m2 được gia đình ông Nguyên - Quốc sử dụng liên tục cho đến tận hôm nay. Song, trong suốt 27 năm (từ năm 1990 - 2017), viện lý do “chiếm dụng đất công”, UBND Q9 không cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) cho gia đình ông Quốc, dù liên tục 27 năm liền, gia đình ông Quốc đã có đơn khiếu nại xin được cấp chủ quyền đất.
Ngày 17.7.2017, Bộ Tài nguyên - Môi trường (TNMT) đã ban hành văn bản số 3564/BTNMT-TTr gửi UBND TPHCM. Bộ TNMT kết luận: “Việc UBND huyện Thủ Đức (nay là UBND Q9) xác định 3.614m2 là đất công do gia đình ông Nguyên chiếm sử dụng làm căn cứ ban hành quyết định số 1181/QĐ-UB ngày 25.7.1990 thu hồi đất của gia đình là không đúng nguồn gốc, diễn biến quá trình sử dụng đất”. Bộ TNMT cho rằng, trên thực tế, gia đình ông Nguyên đã sử dụng đất liên tục 48 năm và 27 năm khiếu nại đòi được cấp QSDĐ. Do vậy, gia đình ông Nguyên đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận QSDĐ đối với 3.614m2 đất nêu trên, theo quy định tại Điều 36, Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15.5.2014 của Chính phủ, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai năm 2013.
Thu hồi, không bồi thường
Năm 2015, UBND TPHCM đã chấp thuận chủ trương xây dựng trụ sở hành chính Q9. Trong đó, có sử dụng phần đất 3.614m2 của gia đình ông Nguyên (nay là ông Quốc thừa kế). Theo Bộ TNMT: “Do vậy, khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án, thì gia đình ông Nguyên phải được bồi thường về đất theo quy định tại khoản 1, Điều 75, Luật Đất đai năm 2013”. Thậm chí trước đó, Tổng cục Quản lý đất đai và Bộ TNMT cũng có văn bản đề nghị UBND TPHCM xem xét, huỷ bỏ và thu hồi các quyết định trước đây (1181/QĐ-UB ngày 25.7.1990, 154/QĐ-UB-NN ngày 5.11.1994, 52/QĐ-ĐC-TTr ngày 17.2.1995 và 5405/QĐ-ĐC-NN ngày 21.11.1996) và công nhận QSDĐ cho gia đình ông Nguyên.
Dù Bộ TNMT đã nêu rõ như vậy, song UBND TPHCM vẫn bảo lưu quan điểm gia đình ông Nguyên chiếm sử dụng đất trái phép. Và, UBND TPHCM khẳng định 3.614m2 đất trên là “đất công”, dù phía nhà ông Nguyên suốt hàng chục năm nay có các giấy tờ pháp lý về xuất xứ lô đất không phải là đất công như: Giấy tờ mua đấu giá đất năm 1970 từ ông Hoàng Thuỵ Ngô, hồ sơ sang nhượng thêm phần đất trên, có xác nhận của chính quyền chế độ cũ năm 1970 từ bà Hoàng Thị Năm... Từ đó, UBND TPHCM bác yêu cầu thu hồi các quyết định trên và công nhận QSDĐ cho nhà ông Nguyên của Bộ TNMT, vì cho rằng “không có cơ sở, vụ việc cũng không có tình tiết mới” (?!).
Trao đổi với phóng viên, ông Châu Tuấn Quốc nói: “Gần 50 năm qua, bố mẹ tôi đã mua, sở hữu, sử dụng và quản lý mảnh đất trên là thực tế không thể phủ nhận. Gia đình tôi đã sinh sống trên khu đất ấy, nay sang thế hệ thứ 3. Vậy mà quyền được công nhận sử dụng đất vẫn chưa có. Nay, chính quyền Q9 thu hồi mà không xem xét bồi thường, dù Bộ TNMT kết luận việc làm đó là “không phù hợp với quy định pháp luật”, thì thú thật, tôi không biết kêu cứu ai nữa để đòi lại công bằng khách quan?”.