Khoản giảm trừ gia cảnh không theo kịp mức sống người dân

Chị Vũ Ngọc Anh (tên nhân vật đã được thay đổi - 33 tuổi, ở Bắc Từ Liêm) than thở với phóng viên, 3-4 tháng gần đây, gia đình chị mệt mỏi vấn đề tiền bạc.

Chị Ngọc Anh và chồng đều có công việc ổn định. Nhưng đã nhiều tháng nay, chồng chị bị nợ lương, nên cả nhà chỉ dựa vào thu nhập khoảng 16 - 17 triệu đồng/tháng của chị.

Gia đình có 3 người với hai vợ chồng và một bé đang học lớp mầm non. Các chi phí đè lên đôi vai của vợ chồng chị xuất phát từ tiền thuê nhà, tiền học phí cho con và tiền viện phí cho bố.

Hoàn cảnh chị Ngọc Anh là câu chuyện của hàng vạn người khác đang sống tại đô thị. Và người dân cho rằng, họ đang chịu thiệt thòi khi mức giảm trừ cho cá nhân là 11 triệu đồng và giảm trừ người phụ thuộc 4,4 triệu đồng đã duy trì từ tháng 7.2020. Trong khi đó, mức sống ở đô thị, giá cả thì tăng liên tục.

Chính sách thuế phải khuyến khích người dân sáng tạo, nâng cao thu nhập

Trao đổi với Lao Động, TS Nguyễn Ngọc Tú - nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Thuế, Giảng viên Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội - đánh giá, quy định về Thuế thu nhập cá nhân, đặc biệt là giảm trừ gia cảnh hiện nay là bất hợp lý và lỗi thời. Quy định về thuế vốn là quy định nhân văn, nhưng mức áp dụng đang tạo sự bất bình đẳng với người lao động, nhất là lao động tri thức.

"Lao động có thu nhập cao là những người có tri thức, thế nhưng bên cạnh việc khuyến khích họ tăng năng suất lao động thì quy định thuế đang áp mức đỉnh rất cao là 35%.

Thời điểm từ năm 2020 đến nay, đất nước đang trong giai đoạn đấu tranh với dịch bệnh, kinh tế khó khăn. Đối với người dân sống ở các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng... mức thu nhập gần như không đủ sống. Ngoài chi phí sinh hoạt, chi phí thuê nhà rất lớn, người ra trường có lương từ 11-12 triệu đồng, thuê nhà rẻ cũng mất 5-7 triệu đồng. Thêm vào đó, nếu nuôi 2 đứa con, nhu cầu học hành rất lớn" - TS Nguyễn Ngọc Tú liệt kê những lý do cho rằng chính sách thuế đã lỗi thời.

Còn PGS.TS Phạm Thế Anh - Trưởng khoa Kinh tế học, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân - cho biết, một trong những bất cập được nêu nhiều nhất là mức giảm trừ gia cảnh.

Luật quy định khi mức lạm phát tăng đủ 20% mới điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, song rõ ràng là khi áp dụng vào thực tiễn đã phát sinh nhiều vấn đề. Trong thực tế, một số hàng hóa cơ bản trong khoảng thời gian 2013-2020 đã tăng 2-3 lần chứ không phải tăng 20%. Hơn nữa, với quy định trên, giả sử lạm phát cứ ở mức 15-17% thì theo luật sẽ chưa được điều chỉnh. Nếu mức lạm phát đó kéo dài tới hàng chục năm, thì người tiêu dùng, hộ gia đình sẽ bị thiệt.

"Không có lý do nào để người dân chờ thêm 3 năm nữa"

"Sẽ nâng mức giảm trừ gia cảnh tính thuế khi sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân" - đây là quan điểm của Bộ Tài chính đưa ra. Tuy nhiên, dự luật này chưa được bổ sung vào chương trình làm luật trong thời gian tới, nên trước mắt Bộ Tài chính sẽ thực hiện sửa các luật gồm: Thuế giá trị gia tăng, Thuế thu nhập doanh nghiệp, Thuế tiêu thụ đặc biệt và Bộ luật Thuế sửa đổi.

Điều này đồng nghĩa với việc đến năm 2026 Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) mới được sửa đổi và đến năm 2027 mới có thể thi hành. Tuy nhiên, nhiều kiến nghị cho rằng, cần ưu tiên sửa đổi ngay quy định về thuế này. Nguyên do là vì trong một thời gian dài chính sách thuế TNCN đang trở thành gánh nặng cho người lao động.

Trao đổi với Báo Lao Động, TS Nguyễn Ngọc Tú thẳng thắn chia sẻ: "Bộ Tài chính đang thờ ơ, quá lạnh lùng với người nộp thuế cá nhân".

Vì vậy, theo ông Tú không có lý do nào khiến người nộp thuế TNCN phải chờ thêm 3-4 năm nữa để Luật thuế TNCN sửa đổi. "Họ cần có sự sẻ chia ngay lập tức" - ông Tú nhấn mạnh.