Tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của thị trường lao động

Theo ông Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, dòng vốn đầu tư nước ngoài trong thời gian qua đã có tác động mạnh mẽ tới sự phát triển thị trường và năng suất cũng như thu nhập của người lao động.

Thứ nhất, số lượng công ăn việc làm trực tiếp và gián tiếp đã được gia tăng đáng kể. Số lượng lao động làm việc trong doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã tăng từ 330 nghìn năm 1995 lên khoảng 6,1 triệu lao động vào năm 2019. Tốc độ tăng lao động của khu vực này, bình quân 7,72%/năm giai đoạn 2005-2017, cao hơn nhiều tăng trưởng lao động toàn nền kinh tế và các thành phần kinh tế khác.

Thứ hai, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu lao động từ các ngành thâm dụng lao động tay nghề thấp sang các ngành sử dụng nhiều lao động chất lượng cao hơn được. Trong thời kỳ đầu thu hút vốn đầu tư nước ngoài, lao động thường tập trung vào một số ngành sản xuất thâm dụng lao động như dệt may, da giày, song hiện nay, tỷ trọng lao động trong một số ngành sản xuất áp dụng công nghệ cao đang gia tăng nhanh chóng. Tỷ trọng lao động trong ngành điện tử và sản phẩm điện tử đã tăng từ 8,03% năm 2012 lên 15,7% năm 2017.

Thứ ba, năng suất lao động có sự chuyển biến tích cực nhờ nguồn vốn của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Theo giá hiện hành, năng suất lao động của doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) năm 2017 đạt 330,8 triệu đồng/lao động, cao gấp 3,5 lần năng suất lao động chung của cả nước, cao hơn của toàn bộ khu vực doanh nghiệp nói chung và của doanh nghiệp ngoài Nhà nước nói riêng.

Thứ tư, thông qua hệ thống đào tạo nội bộ ở trong nước và nước ngoài, và liên kết với cơ sở đào tạo bên ngoài, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài cũng đã đóng góp quan trọng vào nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam.

Những thay đổi căn bản trong thị trường lao động Việt Nam

Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung hiện đang đứng trước ba xu thế vĩ mô hứa hẹn sẽ mang đến những chuyển biến khó lường trong dòng vốn đầu tư nước ngoài, cơ cấu kinh tế - xã hội và thị trường lao động trong nước.

Thứ nhất là sự chuyển dịch sâu rộng cơ cấu kinh tế do tác động của Cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư (CMCN 4.0).

Thứ hai là việc tái định vị dòng chảy hàng hoá, dịch vụ quốc tế do tác động của Cuộc Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung.

Và thứ ba là sự tăng tốc trong chiến lược đa phương hoá đối tác và tái cấu trúc chuỗi cung ứng của các tập đoàn doanh nghiệp đa quốc gia dưới ảnh hưởng trực tiếp của Đại dịch COVID 19.

Trong tương lai gần, cấu trúc lao động đã, đang và sẽ tiếp tục dịch chuyển từ khu vực nông nghiệp sang các ngành công nghiệp và dịch vụ. Cơ cấu việc làm sẽ có xu hướng dịch chuyển từ các lĩnh vực thâm dụng lao động sang các ngành ứng dụng công nghệ. Điều này đòi hỏi người lao động cần có kỹ năng và trình độ cao hơn. Theo đó, người lao động, nhất là những lao động đã có tuổi, chưa qua đào tạo, ít kỹ năng, tay nghề yếu, chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc thích ứng với các ngành nghề mới.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng, muốn đón đầu được các xu hướng đầu tư nước ngoài mới và giúp người lao động được thụ hưởng lợi ích trong một nền kinh tế bền vững, cần phải chủ động xây dựng các chiến lược hành động toàn diện, cùng nhau kiến tạo một thị trường liên thông, hoàn chỉnh, với hệ sinh thái đa dạng, có tính lan tỏa cao và có sự liên kết chặt chẽ với thị trường quốc tế. Ông khẳng định, Bộ LĐTB-XH sẽ là cơ quan đi đầu, táo bạo đề xuất Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ những thể chế chính sách mới, để phát triển thị trường lao động, đáp ứng tốt nhất nhu cầu công nghiệp hóa Đất nước, nhất là làn sóng đầu tư nước ngoài sắp tới vào Việt Nam.

Người đứng đầu Bộ LĐTB-XH nhấn mạnh: “Thị trường lao động, chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam sẽ là điểm sáng, thế mạnh mới trong thu hút đầu tư chất lượng cao trên Thế giới vào nước ta”.