Nhà khoa học 34 tuổi và niềm đam mê với tán xạ điện tử

Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2020 do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức được trao cho 3 nhà khoa học thuộc các lĩnh vực khoa học y dược, toán học và vật lý.

Trong đó, tiến sĩ Nguyễn Trương Thanh Hiếu (Trường Đại học Tôn Đức Thắng) với công trình nghiên cứu “Quãng đường tự do trung bình của điện tử năng lượng thấp trong vật liệu”, là người được vinh danh nhà khoa học trẻ có công trình khoa học xuất sắc. 

Anh Nguyễn Trương Thanh Hiếu năm nay 34 tuổi, quê ở thành phố Nha Trang (tỉnh Khánh Hoà). Thời cấp 3, anh Hiếu học Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn của tỉnh và vào đại học khoa Vật lý Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia TPHCM. Sau khi học 1 học kỳ ở đại học, anh là số ít sinh viên nhận được học bổng đi học tại Đại học Tổng hợp Kỹ thuật quốc gia Volgograd (Nga). Anh bắt đầu theo học tại Trường đại học này từ năm 2005 rồi lấy bằng Cử nhân (năm 2009), thạc sĩ (2011) và tiến sĩ Vật lý (2015).

Sau khi về Việt Nam, anh Hiếu từng làm trợ giảng tại trường mình từng theo học năm đầu đại học, sau đó chuyển công tác đến Viện Tiên tiến Khoa học vật liệu (Đại học Tôn Đức Thắng) làm nghiên cứu khoa học và tham gia giảng dạy cho nghiên cứu sinh của Viện Khoa học tính toán nhà trường. 

Mê Marie Curie nên gắn cơ duyên với vật lý

Nhắc về cơ duyên đến với môn vật lý, anh Thanh Hiếu tâm sự, bản thân lúc học phổ thông thích học môn toán hơn nhưng vì mê các nhà khoa học nên theo môn lý tự lúc nào.

"Đọc sách về các nhà khoa học, về việc chế tạo bom nguyên tử tôi cứ bị cuốn theo, say mê lắm. Sau đó, tôi đọc thêm về nhà khoa học nữ Marie Curie, thần tượng mà tôi rất ngưỡng mộ. Một người phụ nữ phải ở gác xếp nóng bức, thiếu thốn thức ăn, phương tiện mà vẫn say mê nghiên cứu thì con trai như tôi tại sao không làm được. Từ đó, tôi có động lực mà cố gắng hơn" - Tiến sĩ Thanh Hiếu nói. 

Với ngành vật lý đang theo học, nhiều bạn bè cùng trang lứa của anh Hiếu có thể sống dư dả bằng những công việc thu nhập cao nhưng anh lại lựa chọn hướng nghiên cứu.

Gia tài lớn nhất của anh không phải là nhà cửa, xe cộ mà chắc có lẽ là "bộ sưu tập" những giải thưởng mà mới nhất là giải thưởng Tạ Quang Bửu và khoảng 16 bài báo khoa học đăng trên báo quốc tế về tán xạ điện tử, khi anh chưa tròn 35 tuổi. Với anh, nghiên cứu không phải là việc để làm giàu vật chất nhưng lại giàu kiến thức lại thoả được đam mê, và anh hạnh phúc với lựa chọn này.

Yêu em "Phương Chi" quá nhiều nên chưa lập gia đình

Tiến sĩ Nguyễn Trương Thanh Hiếu đùa rằng mình quá yêu em "Phương Chi" (máy tính, viết tắt của Personal Computer trong tiếng Anh) và các loại hạt trong nghiên cứu vật lý nên chưa có thời gian nghĩ đến hạnh phúc riêng. 

Anh Hiếu nửa đùa nửa thật: "Làm khoa học nhiều lúc rất đơn độc, vì tiếp xúc với tài liệu và máy tính còn nhiều hơn nói chuyện giao tiếp với mọi người. Có những việc trong chuyên môn muốn chia sẻ nhưng không phải ai cũng đồng điệu nên khó nói. Thôi đã lỡ yêu em "Phương Chi" thì yêu em ấy đến tận cùng đi. Chuyện hạnh phúc riêng còn do duyên số nữa". 

Với tài năng của mình, anh Thanh Hiếu có nhiều cơ duyên để làm việc nước ngoài nhưng anh vẫn lựa chọn về nước. Nói rằng, mong muốn cống hiến phát triển xây dựng đất nước thì quá to tát, nhưng sâu thẳm, vị tiến sĩ 34 tuổi mong bản thân có đóng góp được ít nhiều cho sự phát triển khoa học công nghệ nước nhà.