Sạt lở đã đến hồi báo động
Tháng 1.2016, dự án luồng cho tàu có trọng tải lớn vào sông Hậu chính thức được thông luồng kỹ thuật. Trước đó, ngành chức năng đã cho cắt QL53 và đê Hải Thạnh Hòa, làm 4 địa phương thuộc huyện Duyên Hải (thị trấn Long Thành và 3 xã Long Khánh, Long Vĩnh, Đông Hải) bị chia cắt thành “xã đảo”.
Dự án đến nay đã hoàn thành, đưa vào khai thác giai đoạn 1, bao gồm đào mới một đoạn kênh dài 8,2km và nạo vét, cải tạo luồng trên kênh đào Quan Chánh Bố có sẵn (19,3km từ km12 - km31+332). Trong đó, đoạn đào mới đã được xây kè rọ đá 2 bên luồng, còn đoạn 19,3km chưa được làm kè. Những tác động trong quá trình thi công cùng áp lực lưu thông của các tàu có trọng tải lớn đã gây ra tình trạng sạt lở kéo dài, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của hàng trăm hộ dân xung quanh.
Cụ thể, quá trình thi công luồng đã gây sạt lở ngoài phạm vi giải phóng mặt bằng; tình trạng tàu trọng tải lớn chạy gây sóng làm tràn nước vào các ao tôm và nhà dân. Sạt lở diễn ra gần như trên toàn tuyến kênh dài 19,3km, người dân phải gia cố bờ bao tạm để ngăn triều cường và sóng. Bà con nhiều lần bức xúc, ngăn cản không cho đơn vị thi công nạo vét duy tu tuyến luồng và xảy ra khiếu nại đông người. Hiện có hơn 94.000m2 dọc bờ kênh Quan Chánh Bố thuộc huyện Duyên Hải và Trà Cú bị sạt lở, gây ảnh hưởng đến 172 hộ dân. Đó là chưa kể đoạn kênh Tắt đào mới khi thi công đoạn 2,4km (từ QL53 đến giáp kênh Xáng) đã hình thành túi nước với thể tích 7,2 triệu mét khối, dẫn đến sạt lở sông kênh Xáng từ mặt sông rộng 30m lên 60m, khoét sâu đáy sông trên 4m.
Anh Lê Văn Sa (27 tuổi ấp Lộ Sỏi A, xã Đôn Xuân, huyện Duyên Hải) cho biết: Anh được cha mẹ chia cho nền nhà để cất nhà ở, nhưng 2 năm nay căn nhà này biến thành nhà chứa vật dụng vì chỉ còn cách con kênh Tắt chưa đầy 1m, có thể bị sụp bất cứ lúc nào. Hiện anh phải sang ở tạm nhà mẹ ruột. Tuy nhiên đất bị sạt lở dù đã được kê biên nhưng đến nay cũng chưa được hỗ trợ bồi thường.
Tương tự, anh Nguyễn Minh Trí (sinh năm 1965 ở ấp Kênh Đào xã Long Vĩnh, huyện Duyên Hải) có 2.000m2 đất, nhưng phần lớn là đất trũng, chỉ trồng được dừa nước, nay sạt lở còn cách nhà hơn 2m và cũng chưa được đền bù. Anh Trí cho biết trước đây chưa có tàu lớn đi qua, căn nhà của anh cách bờ kênh gần 20m. Sống bằng nghề giăng lưới, bắt cá sắm được chiếc nghe giá 3,7 triệu đồng nay cũng bị sóng đánh hư hỏng, không còn sử dụng được, đời sống rất khó khăn.
Cần sớm triển khai giai đoạn 2
Theo UBND tỉnh Trà Vinh, hiện nay tình hình an ninh trật tự hai bên bờ kênh Quan Chánh Bố rất phức tạp do tình trạng sạt lở bờ sông kéo dài. Tỉnh đã đề nghị và được Bộ GTVT thống nhất cho triển khai cắm mốc ghi nhận hiện trạng tuyến từ phạm vi giải phóng mặt bằng vào phía trong bờ thêm 15m, để khi có sạt lở sẽ tiến hành đền bù cho người dân. Qua thống kê, tổng diện tích bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khoảng 579.960m2, với kinh phí khoảng 170 tỉ đồng.
Riêng đoạn kênh Xáng, UBND tỉnh đã chỉ đạo địa phương tiến hành kê biên, kiểm đếm thực tế thiệt hại của các hộ dân và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ sạt lở cho 23 hộ, tổng diện tích đất đã sạt lở 32.348,8m2, kinh phí là 4,493 tỉ đồng. Tuy nhiên, vẫn còn 10 hộ khiếu nại do diện tích sạt lở đã tăng thêm. Do đó, tỉnh đã đề nghị cho kê biên bổ sung trong phạm vi 15m ghi nhận sạt lở để giải quyết, kết thúc việc khiếu nại của dân. Sau khi hoàn thành giai đoạn 1, dự án đang dư hơn 1.100 tỉ đồng.
“Tỉnh đã đề nghị Bộ GTVT sớm triển khai giai đoạn 2 dự án, xây dựng bờ kè, đê chắn sóng kết hợp xây dựng đường giao thông dọc kênh Quan Chánh Bố. Trong đó, sẽ dùng vốn dự án để bồi thường hỗ trợ tái định cư cho người dân; bởi ngân sách địa phương không thể kham nổi” - ông Phan Anh Quốc - Giám đốc Sở GTVT tỉnh Trà Vinh - cho biết.
Mới đây, một lần nữa tỉnh Trà Vinh đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ kiến nghị cho phép tỉnh được thu hồi và đền bù cho toàn bộ diện tích trong phạm vi đã cắm mốc ghi nhận sạt lở 15m từ mốc giải phóng mặt bằng vào phía trong bờ sông kênh Quan Chánh Bố và sông kênh Xáng, kinh phí thực hiện từ nguồn vốn của dự án luồng tàu biển trọng tải lớn vào sông Hậu. Tỉnh cũng đề xuất xem xét, hỗ trợ kinh phí cho tỉnh thực hiện đề án cải thiện kết cấu hạ tầng giao thông 4 xã đảo ở huyện Duvên Hải.