Những người “nặng nợ” với đất phèn

Từ khu hành chính dịch vụ, chúng tôi di chuyển bằng tắc (xuồng, ghe nhỏ được gắn động cơ) ráng vào vùng lõi tham quan. Trên đường vào, chúng tôi đã được nghe kể nhiều điều về vùng đất này và cả những cán bộ, nhân viên đang làm việc tại đây. Qua lời kể và bằng hình ảnh thực của cán bộ, nhân viên luôn đội mũ tai bèo, chân đi dép và lộ rõ làn da bàn chân bị ngấm phèn đã nói lên tất cả sự nhiệt huyết, lăn lộn của những người đang làm việc ở đây để xây dựng, phát triển khu bảo tồn.

Nhưng để nơi này có được như ngày hôm nay, không thể không nhắc đến cố dược sĩ Nguyễn Văn Bé – Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới. Người dân vẫn thường gọi người anh hùng ấy thân thương là “ông Ba Đất Phèn”.

Để xây dựng, phát triển khu bảo tồn, ông đã dành gần cả cuộc đời mình để thực hiện. Thế nhưng, tháng 9.2016, ông Ba Đất Phèn đột ngột mất, để lại nhiều trăn trở, dự định. Ông Bùi Đắc Thắng, hiện là Tổng Giám đốc Khu dược liệu, đã được giao gánh vác trọng trách phát triển tiềm năng khu bảo tồn.

Ông Bùi Đắc Thắng cũng là người có cơ duyên với khu bảo tồn này. Gần 40 năm trước, ông Thắng là một trong những sinh viên cùng ông Ba Đất Phèn về đây thực tập. “Sau đó, anh Ba bám lại vùng đất này, còn tôi ở lại TPHCM làm việc. Đến năm 2009, trong một lần về thăm anh Ba và nhận được lời "rủ rê" cùng làm việc. Thế là, tôi cũng quyết định ở lại đây cùng anh phát triển vùng đất này”, ông Bùi Đắc Thắng kể.

Chiếc tắc ráng lao vun vút, xé bọt nước trắng xóa tiến thẳng vào khu vực trồng dược liệu. Tiếng máy nổ kêu xình xịch làm những chú chim gần đó giật mình bay lên ngọn tràm, những con sóng nhỏ cũng dập dồn đập nhẹ vào bờ và làm lay động những thảm thực vật, bông súng, bông sen, còn xung quanh là cả một rừng tràm bạt ngàn, ngọn lung lay nhẹ theo con gió.

Bảo tồn và phát triển nguồn dược liệu quý

Khu bảo tồn có diện tích 1.029ha, trong đó có hơn 965ha rừng nguyên sinh. Đây là đặc trưng của hệ sinh thái ngập nước vùng Đồng Tháp Mười với hệ sinh cảnh thay đổi theo từng mùa với nhiều cây dược liệu quý: Cây tràm gió nguyên sinh (loài đặc hữu); một số cây bản địa như sen trắng, súng ma… Một số cây di thực trong nước: Dành dành, mù u, ô môi, vối… Một số cây di thực nước ngoài: Tràm trà, bạch đàn chanh, sả Java,...

Ở khu bảo tồn có hệ thống kênh, rạch dài hơn 140km giúp giữ nước, rửa phèn, ngăn mặn, phòng cháy, chữa cháy. Ở giữa khu rừng còn hồ nước tự nhiên rộng khoảng 100ha càng làm cho hệ sinh thái ở đây thêm phong phú.

Trong 1.029ha đất của khu bảo tồn có gần 70ha trồng, lưu giữ, bảo tồn nguồn gen của hơn 80 loại cây dược liệu quý. Chỉ tay về khu vực bên phải, nhân viên ở đây cho biết, đó là khu vực trồng hàng chục ngàn cây bạch đàn chanh, có xuất xứ từ Brazil. Tinh dầu chiết xuất từ bạch đàn chanh được dùng làm nhiều thứ như kẹo the, nước rửa chén, nước lau nhà, ngừa muỗi,... 

Phía bên trái có một rừng cây cao, to như cây lấy gỗ, vỏ cây sù sì là những cây tràm Úc. Từ hơn 20 năm trước, cây tràm Úc được đưa về trồng tại đây, hiện có hàng trăm cây. Tinh dầu của tràm Úc được chiết xuất trị lở loét, ong cắn, bệnh ngoài da rất hữu hiệu.

Để chiết xuất tinh dầu, ở đây cũng đã có một nhà máy sản xuất thuốc Đông dược mang tên Mộc Hoa Tràm. Từ đây tinh dầu đã được chiết xuất làm thuốc, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm và các sản phẩm đa dạng từ thiên nhiên như nước rửa chén, lau nhà cung cấp ra thị trường.

Với đặc trưng đa dạng sinh học, có nhiều loại dược liệu thiên nhiên quý, khu bảo tồn không chỉ là khu rừng thuốc quý giá, nơi hệ thực vật, sinh học đa dạng mà đang trở thành điểm nhấn nổi bật về du lịch sinh thái những năm qua.

Đến đây, khách được tham quan rừng tràm nguyên sinh, thưởng thức các món sản vật thiên nhiên đặc trưng vùng đất ngập nước như sen, cá lóc nướng, thư giãn vật lý trị liệu, tham quan và trải nghiệm trực tiếp các sản phẩm dược liệu từ tự nhiên, tắm rừng... Tất cả những trải nghiệm, hệ sinh thái đa dạng và những nét đặc trưng Đồng Tháp Mười mang đến cảm giác lạ, sảng khoái, nhẹ nhàng, thích thú, thư thái cho du khách.