Tinh thần hiếu học, trọng chữ nghĩa

Hàng năm, mỗi dịp Xuân sang, Hội chữ Xuân đã trở thành một trong những sự kiện thu hút đông đảo người dân Thủ đô và các khu vực lân cận tới tham quan.

Năm nay, Hội chữ Xuân Quý Mão - 2023 được tổ chức tại khu vực hồ Văn (Văn Miếu - Quốc Tử Giám) với một diện mạo mới khi dự án phục dựng Phương đình và tôn tạo gò Kim Châu mới được hoàn thành.

Trong những ngày đầu xuân, hàng nghìn người đã trở về về Văn Miếu - Quốc Tử Giám để tham quan, xin chữ đầu năm.

Trao đổi với PV Lao Động, nhà nghiên cứu văn hoá, TS Nguyễn Ánh Hồng (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) cho hay, tục xin chữ đầu năm mới bắt nguồn từ tinh thần hiếu học, trọng chữ nghĩa – một truyền thống tốt đẹp từ ngàn đời xưa.

Xin chữ viết từ thầy đồ ngày đầu Xuân với ý nghĩa như xin một thứ lộc, tài, may mắn. Ngoài ra, việc xin chữ còn thể hiện lòng mong muốn được xin cái thanh tao, tài giỏi, đức độ từ người thầy.

Theo TS Nguyễn Ánh Hồng, thời trước, để xin chữ đầu năm, người ta sẽ chuẩn bị một lễ nhỏ, gồm chè thuốc, cau, trầu mang đến nhà thầy đồ. Tùy vào nguyện vọng, mong muốn của người xin, thầy đồ sẽ viết chữ thích hợp. Người cho chữ phải là những người giỏi giang trong vùng, là nho sĩ hoặc đỗ tú tài trong các cuộc thi do nhà vua tổ chức.

Thời nay, tục xin chữ ngày đầu xuân không còn quá cầu kỳ như trước. Chỉ cần dạo quanh các khu phố ông đồ, bạn có thể dễ dàng chọn cho mình một người thầy đầy kinh nghiệm. Ngoài việc xin chữ thư pháp như xưa, nhiều người cũng xin những nét chữ Quốc Ngữ hiện đại theo lối thư pháp. 

Xin chữ theo ý tưởng của từng người

Ông Nguyễn Đăng Lai - Phó Chủ nhiệm câu lạc bộ (CLB) thư pháp Hán-Nôm Quang Trung cho hay, mỗi dịp Tết đến, xuân về, nhiều người khi du xuân thường xin chữ theo ý tưởng của từng người. 

Song với những “thầy đồ” viết chữ sẽ tư vấn xin chữ gì cho phù hợp. Tuỳ theo đối tượng, lứa tuổi, chủ đề, những “thầy đồ” sẽ tư vấn để cho chữ phù hợp.

Theo đó, ngày Xuân, có nhiều chữ thường nhiều người xin trong những ngày đầu xuân. Những chữ này thường mang những ý nghĩa nhất định. Ví dụ như chữ:

Phúc: Có ý nghĩa hạnh phúc, êm ấm, thể hiện mong ước có cuộc sống no ấm, đủ đầy cho gia đình.

Lộc: Nét chữ thể hiện sự thịnh vượng, giàu sang. Mong muốn cả năm phát lộc, phát tài.

Thọ: Với mong muốn ông bà, cha mẹ bách niên giai lão, mạnh khỏe, sống lâu, chữ Thọ thường được nhiều người xin về để tặng cho ông bà, cha mẹ..

Tâm: Tượng trưng cho lòng thanh tịnh, an bình, chữ Tâm mang ý nghĩa mong muốn con người tu tâm dưỡng tính.

Đức: Thể hiện đạo đức của con người, chữ Đức như dặn mọi người phải biết sống tốt với mọi người, không được sống bất nhân, bất nghĩa.

Tài: Người ta xin chữ Tài để mong muốn sự tài năng, công thành danh toại.

An: Thể hiện sự an lành, mong cầu một cuộc sống bình an.

Nhẫn: Với mong muốn có một bản tính độ lượng, khoan dung nên nhiều người thường xin chữ nhẫn để treo trong nhà.

Hiếu: Để bày tỏ lòng biết ơn với đấng sinh thành, nhiều người thường xin chữ Hiếu tặng cho ông bà, cha mẹ.

Tín: Có ý nghĩa là sự tin tưởng, giữ lời hứa.

Đỗ: Chữ Đỗ thể hiện mong muốn thi tài đỗ đạt, “vượt vũ môn” thành công.

Đăng Khoa: Chữ Đăng Khoa thể hiện mong muốn và quyết tâm thi cử với kết quả cao, xuất sắc.

Học: Chữ Học thể hiện sự ham học, học rộng tài cao, mong muốn đường học rộng mở, thuận lợi.

Thành: Xin chữ Thành để thể hiện ý chí quyết tâm theo đuổi mục tiêu, đạt thành công cho bằng được, không chấp nhận chùn bước trước bất cứ khó khăn nào.

Đắc: Chữ Đắc thể hiện đạt được tâm nguyện một cách viên mãn, khiến bản thân cảm thấy vô cùng thỏa mãn và thích thú.

Duyên: Chữ Duyên biểu tượng cho tình yêu, duyên phận. Các bạn trẻ thường xin chữ Duyên đầu năm để cầu mong sự may mắn trong tình yêu, sớm tìm được nửa kia của mình, dấu hiệu của hỷ sự.