Theo phương án cổ phần hóa Tổng Cty Hàng hải Việt Nam vừa được Bộ Giao thông vận tải trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, Nhà nước sẽ nắm 65% vốn điều lệ tại Cty mẹ. Các nhà đầu tư bên ngoài được mua không quá 35% vốn điều lệ. Mức vốn điều lệ dự kiến của Vinalines sẽ là 13.916 tỉ đồng tương đương hơn 630 triệu USD.

Cảng biển vẫn là "mỏ vàng"

Mặc dù vận tải biển vẫn chưa thoát khỏi suy thoái nhưng Vinalines lại nắm trong tay cổ phần của nhiều Cty kinh doanh có lợi nhuận cao trong lĩnh vực cảng biển và dịch vụ hàng hải. Kết quả kinh doanh của các Cty con này được hợp nhất vào báo cáo tài chính của Vinalines, góp phần giảm lỗ của mảng vận tải biển. Cụ thể, trong năm 2017, khối cảng biến thuộc hệ thống của Vinalines đã mang lại lợi nhuận trước thuế hơn 1.100 tỉ đồng, đồng thời hầu hết các doanh nghiệp dịch vụ hàng hải đều có lãi với tổng lợi nhuận hơn 80 tỉ đồng, đồng thời số lỗ của mảng vận tải biển đã giảm hơn một nửa so với dự kiến. 

Bên cạnh việc quyết định giữ quyền chi phối tại Cty mẹ, Thủ tướng Chính phủ cũng cho phép Vinalines nắm giữ từ 65% vốn điều lệ trở lên tại các Cty CP: Cảng Hải Phòng, Cảng Sài Gòn và cảng Đà Nẵng. Vinalines sẽ được tiếp tục duy trì nắm giữ cổ phần tại các DN hoạt động trong lĩnh vực logistic, đồng thời, thoái vốn tối đa tại các DN vận tải biển. Có khá nhiều lý do khiến Vinalines quyết giữ quyền chi phối tại một số cảng biển trọng yếu. Ngoài việc hoạt động kinh doanh khởi sắc của khối cảng biển và dịch vụ đã gánh đỡ các khoản thua lỗ của mảng vận tải biển, giúp Vinalines cân bằng thu chi. Bên cạnh đó, các cảng biển với giá trị tiềm năng, sẽ làm tăng sức hấp dẫn các nhà đầu tư khi cổ phần hóa Cty mẹ.

Nhìn về dài hạn, Vinalines sẽ tập trung phát triển và khai thác hiệu quả các cảng biển nằm ở những vị trí chiến lược và đóng vai trò quan trọng tại ba khu vực Bắc, Trung, Nam và giữ vai trò huyết mạch trong tổng thể mạng lưới giao thông vận tải quốc gia. Các dự án cảng nước sâu, cảng trung chuyển quốc tế được ưu tiên đầu tư gồm cảng cửa ngõ quốc tế Hải Phòng có quy mô 2 bến container và tổng hợp có thể tiếp nhận tàu có sức chở đến 8.000 TEU; dự án xây dựng cảng Liên Chiểu có quy mô 2 bến, có thể tiếp nhận tàu biển trọng tải đến 100.000 tấn. Bên cạnh đó, hoàn thiện và đưa vào khai thác cảng Sài Gòn – Hiệp Phước và đầu tư thêm giai đoạn 2 của dự án này. Việc nâng cao hiệu quả kinh doanh các cảng liên doanh tại khu vực Cái Mép – Thị Vải, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, phát triển cảng tổng hợp Vinalines Hậu Giang, Cần Thơ, Cam Ranh… cũng sẽ được chú trọng.

Tìm hướng đi mới cho vận tải biển

Việc liên kết các Cty vận tải biển thành viên để gia tăng nguồn lực, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở các tuyến vận tải mới trong thời gian qua được Vinalines hết sức chú trọng. Tuyến vận tải container đi Hongkong đã chính thức được khai trương  đầu năm 2017. Các tàu container của hai Cty Vận tải biển Container Vinalines và Cty Vận tải Biển Đông sẽ chạy tuyến “Tp HCM – Hải Phòng – Hongkong – Hải Phòng – Tp HCM” qua các cảng Tân Vũ, Tân Thuận và cảng HIT (Hồng Kông). Đây là dịch vụ mới nhằm duy trì lịch tàu thường xuyên tại các cảng. Cũng theo mô hình liên kết để tăng sức mạnh này, trước đó không lâu, tại Kuala Lumpur, Malaysia, các doanh nghiệp vận tải biển thuộc Vinalines đã ký kết Hợp đồng khung với các tập đoàn lớn của Maylayxia như Petronas Chemicals Marketing Ltd, Hemat Marine Sdn Bhd về vận chuyển phân bón từ Malaysia đi Thái Lan và Philipines. Sản lượng vận chuyển dự kiến tăng dần từ 1-2 triệu tấn/năm.

Giữa năm 2017, Cty vận tải biển Container Vinalines (VCSC) đã mở thêm dịch vụ vận tải đường thủy bằng sà lan tuyến Hải Phòng–Việt Trì với tuần suất 2–3 chuyến sà lan/tuần vận chuyển hàng từ cảng Hải Linh về Hải Phòng. Ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, trước đó VCSC đã sử dụng sà lan vận chuyển hàng hóa 2 chiều từ các cảng thuộc khu vực đến các cảng thuộc Tp HCM và một số ICD trên địa bàn, để chuyển đi các tỉnh miền Trung, phía Bắc và ngược lại.

Việc "khơi thông dòng chảy" thủy nội địa ở khu vực phía Bắc và phía Nam của VCSC là một phần trong dịch vụ chuỗi, tích hợp hoạt động cảng biển-vận tải biển-dịch vụ hàng hải trong dịch vụ logistics trọn gói nhằm nâng cao giá trị gia tăng mà Vinalines đang triển khai thực hiện, đồng thời góp phần giảm tải đáng kể áp lực lên hệ thống đường bộ theo chỉ đạo của Bộ GTVT. Cơ cấu sở hữu sau thời điểm cổ phần hóa, Tổng Cty Hàng hải Việt Nam - CTCP sẽ nắm giữ vốn tại 19 Cty con và 15 Cty liên kết.