Trao đổi với báo Lao Động, ông Phạm Hữu Sơn Tổng giám đốc TEDI cho biết TCT tập trung xây dựng phương án theo hướng Đông để kết nối các trung tâm kinh tế trọng điểm, đầu mối giao thông quan trọng, tăng cường liên kết vùng đồng thời nâng cao năng lực vận tải trên hành lang Bắc-Nam và hỗ trợ vận tải tuyến Quốc lộ 1.
Trên thực tế, việc lựa chọn hướng tuyến cao tốc Bắc-Nam đi theo đường Hồ Chí Minh, có thể tiết giảm chi phí giải phóng mặt bằng nhưng không đảm bảo hiệu quả đầu tư, bởi lưu lượng xe ít và không kết nối đồng bộ các trung tâm kinh tế trọng điểm, các đầu mối giao thông quan trọng với nhau.
Bên cạnh đó, trong quy hoạch, cũng đã có 432km tuyến cao tốc Bắc-Nam phía Đông đi theo trục đường Hồ Chí Minh từ Yên Lộc (Hà Tĩnh) tới Túy Loan (Đà Nẵng) để tận dụng tiết giảm chi phí.
Theo ông Sơn, quy mô và đề xuất cho việc đầu tư xây dựng trục cao tốc Bắc-Nam phía Đông được đưa ra trên cơ sở nghiên cứu các phương án về quy mô, kinh phí đầu tư để đảm bảo phù hợp với nhu cầu vận tải, khả năng huy động vốn, phương án tài chính và hiệu quả đầu tư. TEDI cũng đã đề xuất phân kỳ quy mô đầu tư trong đó ở giai đoạn 1, đầu tư theo quy mô tối thiểu 4 làn hạn chế (17m) và giải phóng mặt bằng theo quy mô hoàn chỉnh, ngoại trừ hai đoạn Hà Nội-Vinh và Dầu Giây-Phan Thiết.
Theo số liệu tính toán của TEDI, hai đoạn này có lưu lượng vận tải lớn hơn, dự báo đến năm 2020 sẽ đạt trên 30.000 xe/ngày đêm cần phải đầu tư ngay theo quy mô 4 làn hoàn chỉnh, nền đường rộng tối thiểu 22m, giải phóng mặt bằng theo quy mô 6 làn. Giai đoạn 2 đầu tư đúng theo quy hoạch với 6 làn xe hoàn chỉnh.
Theo Bộ Giao thông vận tải, trên tuyến cao tốc Bắc-Nam phía Đông đã có 4 dự án cao tốc được đưa vào khai thác dài 171km gồm Pháp Vân-Cầu Giẽ, Cầu Giẽ-Ninh Bình, Tp HCM-Trung Lương và Tp HCM-Long Thành-Dầu Giây.
Bên cạnh đó, 4 dự án cao tốc khác với chiều dài 299km đang triển khai xây dựng gồm La Sơn-Túy Loan, Đà Nẵng-Quảng Ngãi, Bến Lức-Long Thành và Trung Lương-Mỹ Thuận.
Để thông tuyến cao tốc Bắc-Nam phía Đông đoạn Hà Nội-Tp HCM theo quy mô tối thiểu 4 làn xe, cần tiếp tục đầu tư khoảng 1.372km.
Trong đề án TEDI xây dựng, dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông được thực hiện bằng hình thức PPP (hợp tác công-tư), tổng mức đầu tư khoảng 229.800 tỷ đồng; trong đó, dự kiến nguồn vốn nhà nước chiếm 40,7%.
Tổng mức đầu tư này được tập hợp từ các nghiên cứu cụ thể của từng phân đoạn trong toàn bộ đề án. Việc xác định số tiền nhà nước hỗ trợ cho từng phân đoạn và toàn bộ đề án được dựa trên kết quả dự báo lưu lượng và phân tích giá phí hợp lý cho từng phân đoạn.
Cụ thể, dự án nào lưu lượng xe ít, khó có khả năng hoàn vốn thì phần hỗ trợ của nhà nước sẽ chiếm tỷ trọng lớn hơn và ngược lại.
Theo tính toán của TEDI, có những đoạn tuyến số tiền hỗ trợ của nhà nước lên tới 62%, tuy nhiên có những đoạn nhà nước chỉ phải tham gia khoảng 30%.