Tuy nhiên trên thực tế, có thể có những “ngóc ngách” ẩn khuất rất khó lường.

Điển hình 9 đợt phát hành trái phiếu của các công ty thành viên của Tập đoàn Tân Hoàng Minh. Trái phiếu đã được bán ra, và cũng đã có bên mua, nhưng vẫn bị UBCKNN quyết định hủy, vì cho rằng doanh nghiệp phát hành có hành vi “công bố thông tin sai sự thật, che giấu thông tin trong hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ”.

Vậy việc doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ “công bố thông tin sai sự thật, che giấu thông tin” có liên quan gì tới các công ty chứng khoán tư vấn phát hành hay không?

Trong công văn đề cập ở trên, UBCKNN yêu cầu các công ty chứng khoán trong quá trình thực hiện việc cung cấp dịch vụ cho doanh nghiệp phát hành trái phiếu, nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường phải chủ động báo cáo, phản ánh về UBCKNN và các sở giao dịch để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.

Giá mà “lời nhắc” này sớm sủa hơn...

Trở lại trường hợp 9 đợt phát hành trái phiếu tại các công ty con của Tân Hoàng Minh, một số đợt bên mua chính là công ty mẹ Tân Hoàng Minh. Từ đó, trái phiếu được “xé lẻ kỳ hạn” tạo ra sản phẩm phái sinh bán cho nhà đầu tư dưới hình thức “hợp đồng đầu tư trái phiếu” nhằm lách quy định cấm phát hành trái phiếu riêng lẻ ra công chúng cho nhà đầu tư cá nhân.

Những dấu hiệu có thể nói là bất thường đó, đã được nhận thấy ngay từ đầu, nhưng có lẽ đã không được báo cáo và xử lý.

Nhìn rộng ra thị trường trái phiếu nói chung, rất nhiều công ty chứng khoán không chỉ cung cấp dịch vụ tư vấn phát hành cho doanh nghiệp, mà còn giữ vai trò đơn vị phân phối thứ cấp.

Khi đó, sản phẩm trái phiếu nào được các công ty chứng khoán chào bán, mời mọc nhà đầu tư (bao gồm nhà đầu tư cá nhân nói chung), chỉ toàn một màu hồng, vẽ lên tiềm năng tăng trưởng, triển vọng khả quan nhằm bán cho được hàng; rất ít có sự phân tích đến ngọn ngành sản phẩm trái phiếu liên quan tới “sức khỏe” doanh nghiệp như thế nào.

Dư luận thời gian qua mà đa phần là các chuyên gia cho rằng, thị trường trái phiếu thời gian qua không ít sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp kém chất lượng, chạy đua về lãi suất, ẩn chứa nhiều rủi ro cho nhà đầu tư…

Tuy nhiên, hầu hết những sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ đó, đều thuê tư vấn phát hành, tư vấn định giá từ các công ty chứng khoán.

Như vậy, sản phẩm trái phiếu kém chất lượng trước khi ra được thị trường cũng đã phải qua cửa tổ chức tư vấn là công ty chứng khoán, không lẽ không nắm được thông tin hay những chiêu trò không lành mạnh?

Trên thực tế, để siết trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ nhằm lành mạnh hóa thị trường và bảo đảm chỉ những sản phẩm đáp ứng đủ điều kiện, chất lượng mới được chào bán, trước hết cần chấn chỉnh chính là ở khâu tư vấn phát hành.

Tổ chức tư vấn làm việc chuyên nghiệp, liêm chính, lấy quyền lợi của thị trường và nhà đầu tư đặt lên hàng đầu thì sẽ góp phần hạn chế được rủi ro và nâng cao chất lượng sản phẩm trái phiếu.