Bệnh nhân Đinh Văn N (55 tuổi, tỉnh Bình Định) trong một lần cạo râu phát hiện hàm trái sưng hơn hàm phải. Sau khi sở nắn không thấy đau và không có triệu chứng gì nên không đi khám.

Vài tháng sau, thấy hàm trái ngày càng to lên, ông N đến bệnh viện địa phương thăm khám và được khuyên chuyển viện lên tuyến trên để làm xét nghiệm. 

Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM, qua khám lâm sàng và chẩn đoán sau khi làm các xét nghiệm, bệnh nhân có một khối u mặt bên trái căng phồng hơn bên phải ở vị trí góc hàm và vùng cổ trên, gây biến dạng nhẹ. Khối u di động, không dính vào dưới da, sờ nắn không đau, rất may chưa ảnh hưởng đến chức năng nhai, nuốt và nói của người bệnh.

ThS.BSCKII Trần Thị Thuý Hằng – Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh TPHCM cho biết, khối u di động, không dính vào dưới da, sờ nắn không đau, rất may chưa ảnh hưởng đến chức năng nhai, nuốt và nói của người bệnh và được chỉ định phẫu thuật 3 ngày sau đó.

Bác sĩ Hằng cho biết, hiện nay, phẫu thuật cắt bỏ u luôn là lựa chọn hàng đầu trong các phương pháp điều trị u đa dạng tuyến nước bọt.

Bên cạnh đó, xạ trị cũng là phương pháp điều trị cho hiệu quả tốt. Việc quyết định phương pháp điều trị sẽ dựa trên nhiều yếu tố bao gồm đảm bảo lấy trọn được các tổn thương để tránh tái phát, không làm tổn thương mô xung quanh, đảm bảo về mặt thẩm mỹ cho bệnh nhân.

Mỗi phương pháp có ưu khuyết điểm riêng và thông thường xạ trị được sử dụng khi phẫu thuật không thể bảo tồn được dây thần kinh.

Trường hợp bệnh nhân N, khối u tuyến nước bọt nằm ở thùy nông, dù kích thước to nhưng khả năng gây tổn thương các dây thần kinh khi phẫu thuật thấp nên mổ loại bỏ khối u là lựa chọn được ưu tiên.

Theo bác sĩ Hằng, do vị trí nhạy cảm của khối u gần với các cấu trúc thần kinh, hàm, mặt nên đòi hỏi ekip phẫu thuật phải có kinh nghiệm, phối hợp nhịp nhàng, tỉ mỉ. Mục tiêu của ca mổ bóc tách khối u ra khỏi các mạch máu và thần kinh nhưng phải bảo tồn được các cơ quan quan trọng.

“Quá trình bóc tách u và tuyến dưới hàm ra khỏi các cơ quan lân cận cũng gặp một số khó khăn do u cản trở phẫu trường. Khối u được lấy trọn nhưng vẫn bảo tồn toàn bộ chức năng của dây thần kinh tại chỗ, vết mổ ít xâm lấn, cầm máu tốt.

U tuyến dưới hàm là một dạng của u tuyến nước bọt hiếm gặp. U tuyến nước bọt chiếm khoảng 3-4% các khối u vùng đầu cổ, phổ biến nhất là u tuyến nước bọt mang tai chiếm 70%, u tuyến dưới hàm chiếm 5-10%, u tuyến dưới lưỡi chiếm 1%, còn lại là u tuyến nước bọt phụ. U tuyến nước bọt có loại lành tính và ác tính.

Nguyên nhân gây ra u tuyến nước bọt, bao gồm cả u tuyến dưới hàm đến nay vẫn chưa được xác định. Nhiều giả thuyết cho rằng, yếu tố gen di truyền có thể giúp giải mã các bí ẩn trên. Yếu tố nguy cơ góp phần tăng tỷ lệ xuất hiện các u tuyến nước bọt lành tính, u Warthin là hút thuốc lá. U tuyến nước bọt thường xảy ra ở nhóm người từ 50 tuổi trở lên và tương đối ít gặp ở người dưới 30 tuổi.

Thay đổi thói quen sinh hoạt, ăn uống lành mạnh và đi khám sức khoẻ định kỳ là cách duy nhất để phát hiện bệnh sớm, đặc biệt là những bệnh ung thư hiếm gặp.