Đề thi Ngữ văn vào lớp 10 của Đồng Nai năm học 2021-2022 gồm 2 phần: Đọc hiểu (3 điểm) và làm văn (7 điểm).

Trong phần đọc hiểu, đề trích một đoạn trong bức thư đoạt giải nhất cuộc thi viết thư quốc tế UPU năm 2021 của em Đào Anh Thư (lớp 8, Hà Nội) gửi em bé có mẹ mắc COVID-19:

“Em sinh ra trong sự nâng niu, đón chờ của những người thân và nhiều hơn thế nữa. Tiếng khóc chào đời của em đã thắp thêm niềm hy vọng, niềm tin chiến thắng đại dịch cho những chiến sĩ áo trắng nơi đây. Dù ngoài kia, cả thế giới đang chao đảo vì cơn bão tử thần COVID-19, thì em ơi, cứ ngủ thật ngon lành bởi trong này bình yên lắm.

Em được chở che trong vòng tay ấm êm của những con người thầm lặng. Đó là những bác sĩ không quản ngày đêm hy sinh bản thân mình, hết lòng vì người bệnh. Tấm chắn giọt bắn lúc nào cũng đầy hơi nước vì không có cơ hội được bỏ ra, lưng áo ướt đẫm mồ hôi cho dù là đang giữa những ngày đông tháng giá.

Đó là những người tự nguyện ở luôn trong bệnh viện, cả cái Tết đoàn viên cũng chẳng về nhà. Đó là cô y tá sẵn sàng gửi con nhỏ mới lên ba cho ông bà chăm sóc, và từng đêm, khi em quấy khóc, cô lại bế bồng và hát ru em câu hát: À ơi, con cò bay lả bay la...

(…) Thế giới có những anh hùng thầm lặng, sẵn sàng cho đi mà không đòi hỏi bất cứ điều gì. Nơi đây đã cho chị biết hạnh phúc không phải chỉ là được ăn ngon, mặc đẹp, được thỏa sức vui chơi mà là được sống trong niềm tin và tình yêu thương của con người”.

Với đoạn trích này, đề yêu cầu thí sinh thực hiện 4 câu hỏi đọc hiểu.

Trong đó, câu hỏi số 2 rất thú vị: Phân tích tiếng khóc chào đời của cô bé có mẹ bị mắc COVID-19 mang lại điều gì cho những bác sĩ áo trắng và chia sẻ của thí sinh về suy nghĩ hạnh phúc không phải chỉ là được ăn ngon, mặc đẹp, được thỏa sức vui chơi mà là được sống trong niềm tin và tình yêu thương của con người.

Ở phần làm văn, câu 1 cũng yêu cầu thí sinh viết một đoạn văn ngắn về tình yêu thương con người giữa đại dịch từ đoạn trích bức thư.

Chia sẻ về đề thi này, đại diện Tổ ra đề thi Ngữ văn vào lớp 10, Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Đồng Nai cho biết: Nội dung bức thư chứa đựng nhiều thông điệp nhân văn mà nhóm muốn gửi gắm đến học sinh. Đó là niềm tin, sự hy sinh, tình yêu thương giữa con người với con người.

Chính những điều ấy sẽ tạo nên sức mạnh lớn lao giúp chúng ta vượt qua những khó khăn, thử thách, mà cụ thể là cuộc chiến chống đại dịch COVID-19 mà nước ta và cả thế giới đang phải đương đầu.

Tổ làm đề mong muốn học sinh không chỉ biết học những bài trong sách vở mà còn phải biết quan tâm các vấn đề thời sự.

Nhận định về đề thi này, cô giáo Phạm Thái Lê - giáo viên Ngữ văn Trường Marie Curie (Hà Nội) - cho rằng, đề thi hay bởi những vấn đề hỏi rõ ràng, tươi mới, mang đậm tính thời sự. Theo bà Lê, với môn Văn, đề hay được đánh giá là ngôn ngữ phải minh triết nhưng giản dị, rõ ràng mạch lạc, đặc biệt là câu lệnh. Đề cũng phải khơi gợi được năng lực sáng tạo.

"Đề thi lớp 10 tỉnh Đồng Nai được nhiều người khen gợi khi mang đến câu chuyện gây xúc động cho cả xã hội về những em bé sinh ra trong khu cách ly, về sự hy sinh thầm lặng của những chiến binh áo trắng, sự yêu thương con người giữa đại dịch. Đấy là cái hay của một đề văn vừa mang tính thời sự, vừa khơi gợi tính nhân văn, hướng con người đến với điều thiện" - cô giáo Phạm Thái Lê chia sẻ.

Những đề văn mang hơi thở cuộc sống chính là những vấn đề mang tính thời sự, được cả xã hội đang quan tâm nhưng vẫn đảm bảo mang được chất văn. Ngoài ra, ngữ liệu trong đề lấy từ bức thư đoạt giải nhất cuộc thi viết thư quốc tế UPU của một em học sinh lớp 8 cũng đã thể hiện rất rõ tâm tư, tình cảm của người trẻ ở giai đoạn này. Bức thư chọn được ngữ liệu cho đề thi rất hay, tươi mới, gần gũi, thiết thực với tư duy của trẻ.